Tuyến đường sắt khổ 1.435mm nào đề xuất đầu tư trong 10 năm tới?

Đầu tư các tuyến đường sắt khổ 1.435mm sẽ tăng cường kết nối, thúc đẩy vận tải hàng hóa phát triển đột phá...

Đường sắt khổ 1.435mm chỉ chiếm 6%

Mạng lưới đường sắt quốc gia có tổng chiều dài 3.143 km và có 277 ga, trong đó 2.703 km đường chính tuyến, 612 km đường ga và đường nhánh, bao gồm 7 tuyến chính: Hà Nội - TP. HCM, Gia Lâm - Hải Phòng, Hà Nội - Đồng Đăng, Yên Viên - Lào Cai, Đông Anh - Quán Triều, Kép - Lưu Xá, Kép - Hạ Long - Cái Lân.

Về kỹ thuật, mạng lưới đường sắt quốc gia bao gồm 3 loại khổ đường, chủ yếu là khổ đường 1.000 mm (chiếm 84%), còn lại là khổ đường 1.435 mm (6%) và khổ đường lồng (10%). Khổ đường lồng là đường sắt khổ 1.435mm lồng với khổ 1.000mm, có thể chạy đầu máy, toa xe ở cả hai khổ đường trên cùng một tuyến đường sắt đơn.

Trong số các tuyến đường sắt khổ 1.435mm và khổ lồng hiện nay, theo khảo sát của Viện Chiến lược và phát triển GTVT, chỉ có tuyến Hà Nội - Đồng Đăng là đang khai thác hiệu quả, phục vụ chạy tàu liên vận quốc tế sang Trung Quốc và quá cảnh Trung Quốc đi Trung Á, châu Âu.

Do tuyến đường này là khổ lồng, trong khi tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn quốc tế là 1.435mm, đường sắt Trung Quốc kết nối ray với đường sắt Việt Nam cũng là khổ 1.435mm. Vì thế, tàu từ Yên Viên có thể chạy thẳng sang Trung Quốc và từ Trung Quốc đi nước thứ ba.

Các tuyến còn lại chỉ khai thác mang tính chất duy trì tuyến. Đơn cử, tuyến Đông Anh - Thái Nguyên, tuyến Yên Viên - Hạ Long hiện chỉ chạy tàu hàng, sản lượng rất thấp; Còn tàu khách trước đó chỉ chạy mang tính phục vụ dân sinh, doanh thu thấp, khoảng 4-5 triệu đồng/chuyến.

Nguyên nhân do đường bộ thuận lợi hơn đã hút hết khách, hàng. Riêng tuyến Yên Viên - Hạ Long, do vênh khổ đường 1.435mm với mạng đường sắt quốc gia khổ 1.000mm nên vận chuyển hàng hóa phải sang toa, chuyển tải, phát sinh nhiều chi phí, dẫn đến khách hàng không lựa chọn.

Trong khi đó, dự án đường sắt khổ lồng Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân đang đầu tư dở dang lại phải tạm đình hoãn theo chủ trương cắt giảm đầu tư công tại Nghị quyết số 11/2011 của Chính phủ.

Ưu tiên vốn cải tạo, nâng cấp tuyến Hà Nội - Đồng Đăng, Hà Nội - Thái Nguyên

Để phát huy năng lực hạ tầng các tuyến khổ 1.435mm và khổ lồng, Viện Chiến lược và phát triển GTVT đã đề xuất giai đoạn 2021-2030, Nhà nước ưu tiên bố trí vốn cải tạo, nâng cấp các tuyến Hà Nội - Đồng Đăng, Hà Nội - Thái Nguyên.

Riêng tuyến Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân, bố trí 6.000 tỉ để hoàn thành xây dựng tuyến dài 128km, bao gồm xây dựng mới đoạn Lim - Phả Lại và nâng cấp, cải tạo đoạn Yên Viên - Lim, đoạn Phả Lại - Hạ Long.

Cùng đó, xây dựng đường sắt nối cảng Lạch Huyện, Đình Vũ với đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân bao gồm: đoạn Mạo Khê - Dụ Nghĩa - Nam Hải Phòng; đoạn Nam Hải Phòng nối cảng Lạch Huyện, Đình Vũ; Đường đơn, khổ lồng 1.000mm và 1.435mm, dài khoảng 78km, nhu cầu vốn 48.400 tỉ.

“Nếu tuyến mới này được đầu tư, hoàn thành giai đoạn 2021-2030, sẽ có được một tuyến nhánh mới kết nối cảng biển quan trọng để đưa vào khai thác vận chuyển hàng hóa”, đại diện Viện Chiến lược và phát triển GTVT thông tin.