Thủ tướng: 'Đẩy nhanh hiện đại hóa ngành khí tượng thủy văn'

Ngành khí tượng thủy văn cần tập trung phát triển hệ thống trạm quan trắc tự động nhằm đảm bảo thu thập đầy đủ, chính xác số liệu.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh yêu cầu trên khi phát biểu tại lễ kỷ niệm 75 ngày truyền thống ngành khí tượng thủy văn Việt Nam, chiều 3/10. Ngoài 200 đại biểu tham dự, buổi lễ được kết nối trực tuyến với trạm quan trắc tại các đảo tiền tiêu như Trường Sa, Bạch Long Vỹ...

Thủ tướng nói, suốt quá trình lịch sử, dân tộc Việt Nam không chỉ anh hùng bất khuất chống giặc ngoại xâm mà còn kiên cường phòng chống thiên tai, bão lũ, "sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa". Người Việt Nam luôn tìm cách khám phá, chiêm nghiệm những hiện tượng, quy luật của thiên nhiên để vận dụng thích ứng với đời sống hằng ngày. Ngày nay, bất kỳ lúc nào, ở đâu, mỗi người đều xem, nghe, đọc bản tin dự báo thời tiết trên các phương tiện và coi đó như nhu cầu thiết yếu không thể thiếu.

Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nhất bởi biến đổi khí hậu. Nhiều quy luật khí hậu bị phá vỡ khiến công tác khí tượng thủy văn gặp nhiều khó khăn hơn trong việc đưa ra những dự báo, cảnh báo. Mặt khác yêu cầu về giảm nhẹ rủi ro thiên tai và sự phát triển kinh tế xã hội ngày càng đòi hỏi khả năng dự báo chính xác hơn. "Trọng trách đó được đặt lên vai những người làm công tác trong ngành khí tượng thủy văn với niềm tin và sự kỳ vọng to lớn", người đứng đầu Chính phủ nói.

Thủ tướng nhắc lại câu chuyện về dự báo hạn mặn năm 2019 ở miền Tây Nam Bộ, được nhận định nặng nề hơn năm 2016. Do làm tốt các dự báo, tháng 9/2019, Thủ tướng đã chủ trì hội nghị về chống hạn mặn tại Tiền Giang, quyết định hai việc quan trọng là chuyển thời vụ lên sớm hơn một tháng và giảm gần 100.000 ha trồng lúa để chuyển sáng trồng loại cây khác. Vì vậy, hạn mặn nặng nhưng thiệt hại năm 2019 chỉ bằng 9% của năm. "Chúng ta bảo vệ được vùng cây ăn quả nổi tiếng Tây Nam Bộ cũng như có một vụ lúa bội thu mà không bị ảnh hưởng nặng của hạn mặn", Thủ tướng dẫn chứng và khẳng định dự báo tốt mang lại lợi ích rất lớn.

Thời gian tới, lãnh đạo Chính phủ đề nghị khai thác triệt để những thành tựu trong nước, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến của thế giới để đẩy nhanh kế hoạch hiện đại hóa ngành khí tượng thủy văn. Ngành cần chú trọng ứng dụng công nghệ hiện đại như cơ sở dữ liệu lớn, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, công nghiệp vũ trụ. Việt Nam cần hướng đến trở thành nước sản xuất và xuất khẩu thiết bị, công nghệ khí tượng thủy văn.

"Mức độ chính xác kịp thời và tin cậy trong dự báo thời tiết, cảnh báo thiên tai sẽ góp phần quyết định giảm hiệt hại và chi phí xã hội", Thủ tướng lưu ý.

Thừa uỷ quyền của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng đã trao Huân chương Hồ Chí Minh lần thứ hai cho Tổng cục Khí tượng Thuỷ văn.

Điểm lại nhiều dấu mốc quan trọng của ngành trong 75 năm qua, GS. TS Trần Hồng Thái, Tổng cục trưởng Khí tượng tượng Thủy văn nói ngày 3/10/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành sắc lệnh số 41, đưa Sở Thiên văn và Đài Thiên văn Phủ Liễn về trực thuộc Bộ Công chính và Giao thông với tên gọi Sở Khí tượng. Sự kiện lịch sử này đánh dấu việc sáp nhập cơ quan khí tượng thuộc về Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, cho ra đời ngành khí tượng thủy văn Việt Nam.

Từ mạng lưới thưa thớt và ít ỏi do Pháp để lại ở miền Bắc, đến nay ngành đã có 284 trạm khí tượng bề mặt; 29 trạm khí tượng nông nghiệp; 14 trạm bức xạ; 781 trạm đo mưa tự động; 359 trạm thủy văn; 27 trạm khí tượng, hải văn; 180 trạm, điểm đo môi trường. Mạng lưới trạm khí tượng cao không có mặt khắp mọi miền đất nước.

Viết Tuân