Rà soát, xử lý nghiêm tham nhũng trong đấu thầu

(BĐT) - Một trong những nội dung quan trọng được thảo luận tại Phiên họp thứ ba của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (diễn ra từ ngày 13 - 22/9/2021) là công tác phòng, chống tham nhũng năm 2021. Đây là nội dung được nhiều người quan tâm khi trong thời gian qua xảy ra nhiều vụ án tham nhũng liên quan đến đấu thầu thuộc lĩnh vực y tế, giáo dục...

Phiên họp thứ ba của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra từ ngày 13 - 22/9/2021

Theo Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng năm 2021, nạn tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, ngăn chặn, có chiều hướng thuyên giảm. Tuy nhiên, tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được ngăn chặn hiệu quả. Tham nhũng trên nhiều lĩnh vực còn nghiêm trọng, phức tạp, với biểu hiện ngày càng tinh vi, gây bức xúc trong xã hội.

Năm 2021, các bộ, ngành, địa phương đã kiểm tra tại 6.599 cơ quan, tổ chức, đơn vị về công khai, minh bạch, phát hiện 98 cơ quan, tổ chức, đơn vị vi phạm (tăng 8,9% so với năm 2020); tiến hành 3.108 cuộc kiểm tra việc thực hiện các định mức, tiêu chuẩn, chế độ, phát hiện 276 vụ việc và 376 người vi phạm; đã xử lý hành chính 188 người; kiến nghị thu hồi 50,8 tỷ đồng, thu hồi được 43 tỷ đồng. 26.576 lượt cán bộ, công chức, viên chức được chuyển đổi vị trí công việc nhằm phòng ngừa tham nhũng. 51 người đứng đầu đã bị xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng, trong đó 16 người bị đã xử lý hình sự, 35 người bị xử lý kỷ luật.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Mạnh Cường cho rằng, trong năm 2021, tình hình tội phạm tiếp tục có những diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ “lợi ích nhóm”, “sân sau”, tập trung vào một số lĩnh vực như đấu thầu, đấu giá, cổ phần hóa, tín dụng, ngân hàng, y tế, giáo dục…, trong đó có sự câu kết, “thổi giá” giữa cơ quan Nhà nước và một số doanh nghiệp hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp thẩm định giá. Đáng lưu ý là đã phát sinh một số tội phạm tham nhũng liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 với một số hành vi phổ biến như: mua bán, đấu thầu trang thiết bị phòng bệnh, lợi dụng công tác phòng, chống dịch bệnh để trục lợi…

Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, GS.TS Hoàng Văn Cường (ĐBQH đoàn Hà Nội) - Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, thời gian qua, công tác phòng chống tham nhũng đã được triển khai khá quyết liệt, phát hiện và xử lý nhiều vụ việc tham nhũng, kể cả những lĩnh vực được cho là nhạy cảm. Điều này cho thấy tinh thần thượng tôn pháp luật đã được Đảng và Nhà nước tuyên bố và thực hiện nghiêm túc, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” trong công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng.

Mặc dù có những kết quả đáng ghi nhận, nhưng theo GS.TS Hoàng Văn Cường, thực tế vẫn tiếp tục phát hiện nhiều vụ việc tham nhũng. Có những vụ việc phát hiện từ trước, bây giờ mới xử lý, nhưng cũng có những vụ việc vừa xảy ra trong bối cảnh cả nước đang dồn sức phòng, chống dịch Covid-19. Đặc biệt là tham nhũng trong mua sắm thiết bị y tế phòng chống dịch, mua sắm thiết bị giáo dục...

Ông Hoàng Văn Cường cho rằng, cần làm rõ hơn trách nhiệm của các bên liên quan. Pháp luật cho phép thuê đơn vị tư vấn đấu thầu, thẩm định giá, nhưng nếu để xảy ra sai phạm thì đơn vị tư vấn phải là người đầu tiên chịu trách nhiệm hình sự. Kể cả người bán hàng, nhà cung cấp dù là cá nhân hay tổ chức, nếu cung cấp thông tin không trung thực dẫn đến những sai phạm trong xác định giá trị mua sắm đấu thầu cũng đều phải bị xử lý pháp luật. Để xảy ra các vụ việc tham nhũng, các cơ quan có chức năng kiểm soát, ngăn chặn và phát hiện tham nhũng như thanh tra, kiểm toán cũng phải chịu trách nhiệm, và phải bị xử lý vì không làm tròn vai.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Mạnh Cường, Chính phủ cần tổng kết, đánh giá, nhận diện đầy đủ để dự báo đúng tình hình tham nhũng và đề ra giải pháp phòng, chống hiệu quả, sát với tình hình thực tế. Chính phủ tiếp tục chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế - xã hội; tập trung rà soát, sửa đổi các luật, văn bản pháp luật có liên quan. Đồng thời đẩy mạnh và tạo chuyển biến rõ rệt hơn trong việc phát hiện, xử lý nghiêm và kiên quyết đối với hành vi tham nhũng, nhất là trong những lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng.