Nhức nhối tình trạng địa phương hóa trong HSMT

(BĐT) - Hợp đồng tương tự trong đấu thầu được hiểu là tương tự về quy mô, tính chất và giá trị so với gói thầu đang xét nhưng một số đơn vị dường như đang vận dụng theo kiểu tương tự cả về chủ đầu tư khi định vị rõ vùng địa lý, lĩnh vực, làm sai lệch tính chất của đấu thầu rộng rãi trong nước.

Hồ sơ mời thầu gói thầu tại Thái Bình yêu cầu nhà thầu phải có 1 hợp đồng tương tự thi công kè sông lát mái hộ bờ khu vực Đồng bằng sồng Hồng. Ảnh minh họa: Nhã Chi

Gói thầu số 05 Thi công xây dựng công trình nâng cấp các công trình hộ bờ chống sạt lở, bảo vệ các tuyến đê sông trọng điểm của tỉnh Thái Bình thuộc Dự án Nâng cấp các công trình hộ bờ chống sạt lở, bảo vệ các tuyến đê sông trọng điểm tỉnh Thái Bình do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Thái Bình (BQLDA NN&PTNT TB) làm bên mời thầu. Gói thầu này có giá dự toán là 27,035 tỷ đồng, phát hành hồ sơ mời thầu từ ngày 20/10 đến 9/11/2020. Theo phản ánh, sau khi tải hồ sơ mời thầu (HSMT) để nghiên cứu, Nhà thầu phát hiện yêu cầu về hợp đồng tương tự sẽ hạn chế sự tham gia của nhiều nhà thầu.

Cụ thể, về kinh nghiệm trong quản lý và thực hiện hợp đồng xây lắp, HSMT yêu cầu phải có 1 hợp đồng tương tự thi công xây dựng công trình kè sông lát mái hộ bờ khu vực Đồng bằng sồng Hồng, có giá trị hợp đồng ≥ 18,9 tỷ đồng… hoặc phải có 1 hợp đồng tương tự thi công xây dựng công trình kè sông lát mái hộ bờ khu vực Đồng bằng sông Hồng cấp III trở lên có giá trị ≥ 2,3 tỷ đồng và 1 hợp đồng tương tự thi công xây dựng công trình kè sông lát mái hộ bờ khu vực Đồng bằng sông Hồng cấp IV trở lên có giá trị ≥ 16,6 tỷ đồng.

Theo Nhà thầu, trong khi hình thức lựa chọn nhà thầu là “đấu thầu rộng rãi trong nước”, yêu cầu về hợp đồng tương tự lại định vị rõ tại khu vực Đồng bằng sông Hồng là hạn chế nhà thầu có hợp đồng tương tự ở các vùng khác, thậm chí ở vùng lân cận như Bắc Trung Bộ.

Ngày 9/11/2020, Gói thầu đóng thầu, ngày 12/11/2020, kết quả lựa chọn nhà thầu được phê duyệt, theo đó Liên danh Công ty TNHH Xây dựng và Tư vấn Hoàng Minh - Công ty CP Xây dựng Hải Phong trúng thầu với giá 26,946 tỷ đồng (giảm 0,33% so với giá gói thầu).

Cả 2 thành viên thuộc Liên danh đều có địa chỉ tại Thái Bình. Công ty TNHH Xây dựng và Tư vấn Hoàng Minh trong vòng 4 năm qua được công bố trúng hơn 40 gói thầu với tư cách độc lập hoặc thành viên liên danh. Trong đó hầu hết là gói thầu thực hiện tại Thái Bình, một số tại tỉnh Hưng Yên. Riêng tại BQLDA NN&PTNT TB, 5 tháng trước khi trúng Gói thầu số 05, nhà thầu này đã trúng 5 gói thầu khác, vào tháng 6/2020, tháng 5/2020, tháng 8/2019, tháng 7/2018, tháng 4/2018 với giá trị trúng thầu mỗi gói từ 11 đến 42 tỷ đồng.

Công ty CP Xây dựng Hải Phong - thành viên còn lại trong Liên danh, được công bố trúng 14 gói thầu trong vòng 4 năm qua và đều tại Thái Bình. Gần đây là gói thầu của Chi cục Thủy lợi Thái Bình, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Vũ Thư…

Ngoài gói thầu trên, Báo Đấu thầu đã tiếp nhận, phản ánh rất nhiều kiến nghị của nhà thầu liên quan đến các gói thầu tạo rào cản nhà thầu ngay từ yêu cầu về hợp đồng tương tự mang tính khu biệt vùng miền, lĩnh vực. HSMT của một số gói thầu trong các ngành giáo dục, y tế, tòa án, dầu khí… cũng yêu cầu nhà thầu từng có kinh nghiệm thi công, cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực cụ thể.

Chỉ thị số 47/CT-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh, HSMT/hồ sơ yêu cầu không mang tính định hướng, tạo lợi thế hoặc cản trở sự tham gia của một hoặc một số nhà thầu; không được đưa ra các điều kiện để hạn chế sự tham dự thầu của nhà thầu như đã thực hiện hợp đồng tương tự trên một địa bàn cụ thể...

Theo một chuyên gia đấu thầu, việc đánh giá kinh nghiệm của nhà thầu thông qua các hợp đồng tương tự không được phân biệt theo hướng nhà thầu đã từng làm cho ai, ở đâu. Đánh giá kinh nghiệm nhà thầu là bằng những hợp đồng có cùng quy mô, tính chất, giá trị, chứ không phân biệt là nguồn vốn nào, địa phương nào, chủ đầu tư là ai.