Nhiều thiếu sót khi lập hồ sơ mời thầu

(BĐT) - Luật Đấu thầu, Nghị định 63/2014/NĐ-CP và các thông tư hướng dẫn đã có nhiều quy định liên quan đến việc xây dựng hồ sơ mời thầu (HSMT). Tuy nhiên, theo báo cáo hoạt động đấu thầu năm 2020 của một số địa phương, công tác lập HSMT theo các mẫu được ban hành vẫn chưa được tuân thủ triệt để.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Hòa Bình, trong năm 2020, Tỉnh tổ chức kiểm tra công tác đấu thầu tại 7 đơn vị. Qua kiểm tra đã phát hiện các thiếu sót, tồn tại trong công tác đấu thầu, trong đó có việc lập HSMT và đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT), hồ sơ đề xuất (HSĐX).

Cụ thể, trong việc lập HSMT, việc áp dụng mẫu HSMT chưa phù hợp với thông tư hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), tiêu chuẩn đánh giá về chỉ huy trưởng công trường không phù hợp với pháp luật về xây dựng. Khi đánh giá HSDT, HSĐX còn thiếu sót, nhất là việc đánh giá về năng lực máy móc thiết bị.

Báo cáo hoạt động đấu thầu năm 2020 của UBND tỉnh Lào Cai cũng ghi nhận sai sót tương tự. Cụ thể, việc tổ chức thực hiện đấu thầu của chủ đầu tư vẫn còn một số sai sót như: tờ trình kế hoạch lựa chọn nhà thầu còn thiếu các nội dung theo mẫu quy định của Bộ KH&ĐT; HSMT chưa lập theo đúng mẫu quy định và còn thiếu một số nội dung, có nội dung chưa nhất quán…

Tại Bến Tre, Sở KH&ĐT đã thực hiện kiểm tra thường xuyên 2 đơn vị trên địa bàn về tình hình thực hiện công tác đấu thầu. Qua kiểm tra, phát hiện sai sót của chủ đầu tư, bên mời thầu trong việc chưa quan tâm đến chất lượng HSMT, hồ sơ yêu cầu (HSYC) nhằm tạo môi trường thông thoáng cho các nhà thầu tham gia dự thầu, đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong đấu thầu. Chất lượng đánh giá HSDT, HSĐX chưa cao, chưa bám sát các tiêu chí trong HSMT, HSYC…

Trong năm 2020, Bộ KH&ĐT đã có cảnh báo về tình trạng “cài cắm” tiêu chí không phù hợp về năng lực, kinh nghiệm trong HSMT. Qua quá trình kiểm tra công tác đấu thầu, xử lý phản ánh, kiến nghị của nhà thầu thời gian vừa qua, Bộ KH&ĐT nhận thấy, có hiện tượng các chủ đầu tư, bên mời thầu, tư vấn đấu thầu và nhà thầu thông đồng với nhau đưa các tiêu chí không phù hợp vào HSMT, HSYC.

Việc đưa vào HSMT các tiêu chí nhằm tạo ưu thế cho doanh nghiệp thân hữu, sân sau làm méo mó hoạt động đấu thầu, làm xấu đi môi trường đầu tư, kinh doanh, ảnh hưởng đến sự cạnh tranh giữa các nhà thầu.

Một số tiêu chí được đưa ra trong HSMT, HSYC không phù hợp như: yêu cầu quy mô, tính chất hợp đồng tương tự phải của một chủ đầu tư; ở một địa bàn, vùng miền cụ thể; khu biệt tính chất tương tự để hướng tới một sản phẩm, một nhà thầu nào đó… HSMT, HSYC đưa ra các tiêu chí về nhân sự không phù hợp như yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm của nhân sự chủ chốt quá cao so với yêu cầu của gói thầu, nhân sự chủ chốt phải thuộc biên chế hoặc có hợp đồng lao động dài hạn với nhà thầu, nhân sự phải được nhà thầu đóng bảo hiểm xã hội; yêu cầu về thiết bị thi công phải thuộc sở hữu của nhà thầu; yêu cầu về vốn điều lệ tối thiểu của nhà thầu; yêu cầu tùy tiện về cung cấp hàng mẫu khi tham dự thầu gói thầu mua sắm hàng hóa mà trong đó có hàng chục, hàng trăm loại hàng hóa là các hàng hóa có sẵn trên thị trường...