Nhiều hệ lụy khi không làm rõ hồ sơ dự thầu

(BĐT) - Không nghiêm túc trong khâu làm rõ hồ sơ dự thầu (HSDT) thường dẫn tới nhiều hệ lụy, trong đó có kiến nghị kéo dài, loại oan nhà thầu hoặc hủy thầu…

Nhiều bên mời thầu lơ là trong khâu làm rõ hồ sơ dự thầu dẫn tới loại oan nhà thầu, hoặc phải hủy thầu do không có nhà thầu đáp ứng yêu cầu của HSMT. Ảnh minh họa: Tiên Giang

VNPT Bình Thuận vừa loại một nhà thầu tại gói thầu mua sắm 95 máy lạnh với lý do “không có bản gốc giấy phép bán hàng chính hãng của nhà sản xuất hoặc bản gốc giấy chứng nhận đại lý chính thức”. Gói thầu được đấu thầu qua mạng, nội dung mua sắm là hàng hóa thông dụng, sẵn có trên thị trường. Tuy nhiên, hồ sơ mời thầu (HSMT) yêu cầu giấy phép bán hàng đối với hàng hóa thông dụng. Chưa hết, trong quá trình đánh giá HSDT, bên mời thầu (BMT) đã không yêu cầu làm rõ HSDT. “Đấu thầu qua mạng thì nhà thầu đính kèm các file scan từ bản gốc. Tại sao BMT lại yêu cầu bản gốc đối với đấu thầu qua mạng?”, nhà thầu đặt câu hỏi.

Chi cục Thủy sản TP.HCM cũng vấp phải rắc rối khi vội vã hủy thầu Gói thầu Sửa chữa, thay mới trang thiết bị 2 tàu công vụ số đăng ký KN667SG và KN669SG năm 2021 mà không yêu cầu làm rõ HSDT. Việc hủy thầu này liên quan đến tài liệu đăng kiểm thiết bị - một tài liệu mà các nhà thầu có thể bổ sung, làm rõ theo yêu cầu của BMT.

Tại Gói thầu Thi công xây dựng công trình và lắp đặt thiết bị do Ban Quản lý rừng phòng hộ Ia Grai (huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai) làm chủ đầu tư (CĐT), việc hủy thầu cũng bị nhà thầu phản ứng. Gói thầu có sự tham gia của Công ty TNHH Xây dựng và Sản xuất thiết bị điện Gia Lai và Công ty TNHH MTV Minh Mạnh Phát. Cả hai nhà thầu đều bị đánh giá không đáp ứng về kỹ thuật do “không có catalogue dây điện, thiết bị điện và máy biến áp được sử dụng cho công trình”. Gói thầu sau đó bị hủy và tổ chức mời thầu lại.

Việc hủy thầu nói trên đã khiến nhà thầu gửi văn bản kiến nghị và cho rằng, đối với công trình thi công đường dây và trạm biến áp, trước khi đưa thiết bị vào công trình lắp đặt và đóng điện theo tiêu chuẩn ngành điện đều bắt buộc phải thí nghiệm về dây dẫn, cầu chì tự rơi, chống sét lặp lại, sứ cách điện, bộ đo đếm, aptomat, riêng máy biến áp bao gồm cả lý lịch và số seri máy các thông số kỹ thuật chính xác... đồng thời đều có biên bản thí nghiệm chuyên ngành về thiết bị điện. Các nội dung này ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ thi công của nhà thầu và đã được nhà thầu chào đầy đủ nhưng lại không được CĐT coi trọng bằng… catalogue - vốn chỉ là những hình ảnh tham khảo, minh họa.

BMT cho rằng, nội dung catalogue thuộc phần yêu cầu kỹ thuật nên không được làm rõ. Nhưng các nhà thầu vẫn khẳng định, việc hủy thầu là quá vội vàng, không đánh giá toàn diện các yếu tố quan trọng của HSDT và hiệu quả đầu tư.

Trong tháng 8/2021, một trường đại học tại TP.HCM bị nhà thầu phản ứng do đánh giá sơ sài HSDT và không yêu cầu làm rõ HSDT theo quy định. Nhà thầu cho biết: “Phần nội dung bảo hành, bảo trì, thay thế, nhà thầu chào theo đúng mẫu của hãng sản xuất quy định. Trong cam kết của nhà sản xuất có nêu rõ việc xử lý khi xảy ra sự cố đối với thiết bị mà xác định ban đầu do lỗi của nhà sản xuất như thời gian tiếp nhận, xử lý sự cố. Trong đó có quy định về việc 1 đổi 1 để BMT có sản phẩm thay thế sử dụng trong thời gian xử lý sự cố. Tuy nhiên, nhà thầu đề cập nội dung này trong phần đề xuất kỹ thuật chứ không phải trong phần điều kiện cụ thể của hợp đồng như quy định của HSMT. Đây chỉ là nhầm lẫn về việc tập hợp tài liệu trong HSDT chứ về bản chất, HSDT của nhà thầu đáp ứng yêu cầu cửa HSMT”. Tuy vậy, BMT đã loại nhà thầu này mà không yêu cầu làm rõ HSDT.

Một chuyên gia của Trung tâm Đấu thầu qua mạng quốc gia cho rằng, các tiện ích của đấu thầu qua mạng hiện nay đã hỗ trợ BMT rất nhiều trong quá trình làm rõ HSDT theo hướng: nhanh, hiệu quả, minh bạch và giảm thiểu thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, Chỉ thị số 03/CT-BKHĐT của Bộ trưởng Bộ KH&ĐT về việc chấn chỉnh công tác đấu thầu, tăng cường hiệu lực, hiệu quả và đẩy lùi tình trạng tiêu cực, vi phạm trong đấu thầu đã nêu nhiều bất cập của khâu làm rõ HSDT dẫn tới gia tăng kiến nghị. Do đó, khi tổ chức đấu thầu qua mạng, cần tuân thủ nghiêm túc các quy định về làm rõ HSDT để thực sự lựa chọn được nhà thầu đủ năng lực, tránh trường hợp bỏ bê, lơ là trong khâu làm rõ HSDT dẫn tới loại oan nhà thầu, hoặc phải hủy thầu do không có nhà thầu đáp ứng yêu cầu của HSMT.