Nghịch lý tiêu chí về nhân sự

(BĐT) - Hồ sơ mời thầu (HSMT) yêu cầu bằng cấp, chứng chỉ không phù hợp đối với nhân sự đang bị nhiều bên mời thầu (BMT) lạm dụng để biến thành chốt chặn cạnh tranh. Trong khi đó, một số BMT chuyên nghiệp lại có cách nhìn thoáng, đưa ra yêu cầu phù hợp nhằm chọn đúng nhà thầu có năng lực.

Nhiều bên mời thầu chuyên nghiệp cho rằng, nhà thầu chỉ cần đề xuất nhân sự đúng năng lực thể hiện qua chuyên môn và số năm kinh nghiệm là được đánh giá đáp ứng. Ảnh: Lê Tiên

Theo khảo sát của phóng viên Báo Đấu thầu, yêu cầu nhân sự chủ chốt trong nhiều HSMT hiện đang trở thành “bẫy” đối với không ít nhà thầu. Hàng trăm HSMT được khảo sát đều có vấn đề tại tiêu chí này. Đơn cử, Gói thầu xây lắp tại xã Tây Yên A, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang do Công ty TNHH Tư vấn đấu thầu Cửu Long Kiên Giang làm BMT, HSMT yêu cầu chỉ huy trưởng công trình phải có trình độ đại học trở lên chuyên ngành cảnh quan và kỹ thuật hoa viên hoặc công nghệ rau hoa quả và cảnh quan và có một loạt chứng chỉ như: chứng chỉ hành nghề giám sát công tác xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật; chứng chỉ hoặc chứng nhận bồi dưỡng nghiệp vụ chỉ huy trưởng công trình; chứng chỉ hoặc chứng nhận huấn luyện an toàn lao động (ATLĐ) - vệ sinh lao động (VSLĐ); chứng chỉ hoặc chứng nhận huấn luyện phòng cháy chữa cháy (PCCC)…

Đối với cán bộ phụ trách kỹ thuật thi công phần xây dựng, cán bộ kỹ thuật phụ trách thi công cây xanh, HSMT yêu cầu, ngoài tốt nghiệp đại học trở lên đều phải có chứng chỉ giám sát xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật…

Tình trạng này hiện đã lan sang lĩnh vực mua sắm hàng hóa, tư vấn. Một số gói thầu mua sắm hàng hóa tại Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu yêu cầu nhà thầu cung cấp nhân sự phải có các chứng chỉ như: chứng chỉ ATLĐ, chứng chỉ VSLĐ, chứng chỉ PCCC…

Một số gói thầu kiểm toán đang khiến nhà thầu “ngộp thở” vì đòi hỏi bằng cấp, chứng chỉ. Điển hình như Gói thầu Tư vấn kiểm toán, quyết toán công trình thuộc Dự án Xây dựng đường D1 (kết nối Đại học Sài Gòn với đường Nguyễn Văn Linh và KDC Him Lam) do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP.HCM làm BMT đã yêu cầu vị trí trưởng đoàn kiểm toán có bằng đại học xây dựng, đại học kinh tế, đại học luật và có thẻ thẩm định giá. Một số BMT khác lại yêu cầu nhân sự đoàn kiểm toán phải có chứng chỉ quản lý dự án, chứng chỉ hành nghề đấu thầu…

Trong khi những gói thầu không phức tạp đang bị nhiều BMT làm khó bởi những tiêu chí liên quan đến nhân sự, thì ở một số dự án hàng ngàn tỷ đồng, HSMT không đưa ra các tiêu chí không cần thiết về nhân sự.

Trao đổi với Báo Đấu thầu, đại diện Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 10 (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, nguyên tắc yêu cầu về nhân sự chủ chốt là bám sát hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, không thêm bất kỳ một tiêu chí nào để dẫn tới hạn chế cạnh tranh. “Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé có gói thầu xây lắp trị giá 2.200 tỷ đồng, nhưng chúng tôi chỉ yêu cầu số năm kinh nghiệm và số năm thực hiện hợp đồng tương tự và bằng cấp phù hợp, không bắt buộc CC nào khác. Điều này góp phần không nhỏ tạo điều kiện cho nhiều đơn vị có thực lực tham dự thầu, triển khai thi công tốt, vượt tiến độ đề ra”, BMT này cho biết.

Trong khi đó, ông Trần Văn Thi, Tổng giám đốc Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận (Bộ Giao thông vận tải) khẳng định, các gói thầu do BMT này tổ chức luôn tạo cơ hội tối đa cho các nhà thầu bằng nguyên tắc: “Không đưa ra các tiêu chí không phù hợp, không đòi hỏi nhân sự với các chứng chỉ kèm theo. Chỉ cần đúng năng lực, kinh nghiệm thể hiện qua chuyên môn và số năm kinh nghiệm là được đánh giá đáp ứng”.

Theo các nhà thầu, cách lập HSMT với tiêu chuẩn đánh giá như trên thực sự chuyên nghiệp và là cách tiếp cận hiệu quả nhất trong đấu thầu.