Ngành mía đường: Chủ động hội nhập

Quan điểm của Chính phủ đối với ngành mía đường là chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh để hội nhập kinh tế quốc tế bình đẳng với tinh thần độc lập, tự cường. Đây là một trong những nội dung thuộc Chỉ thị số 28/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ (Chỉ thị 28) về triển khai các giải pháp phát triển ngành mía đường Việt Nam trong tình hình mới.

Cơ cấu lại doanh nghiệp

Chỉ thị 28 của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương rà soát, xây dựng vùng sản xuất mía đường tập trung, có chính sách khuyến khích áp dụng cơ giới hóa, cải thiện giống mía và quy trình canh tác nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, giảm giá thành mía ở những vùng có lợi thế; hướng dẫn hỗ trợ nông dân trồng mía chuyển đổi sang cây trồng khác tại những vùng trồng mía không đạt hiệu quả.

Đồng thời, xây dựng và triển khai kế hoạch cụ thể để phát triển mạnh các hợp tác xã nông nghiệp sản xuất mía liên kết với nhà máy đường; đẩy mạnh xây dựng phát triển mô hình khuyến nông, xây dựng cánh đồng lớn gắn với thực hiện cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất mía; có biện pháp hiệu quả ngăn chặn tình trạng tranh mua, tranh bán, vi phạm hợp đồng liên kết trong sản xuất, tiêu thụ mía. Ưu tiên nguồn vốn của địa phương để hỗ trợ phát triển cơ giới hóa, nâng cao năng suất, chất lượng, hoàn thiện tổ chức sản xuất mía và chuỗi sản xuất đường.

Thủ tướng giao nhiệm vụ cho Hiệp hội Mía đường Việt Nam và các doanh nghiệp (DN) mía đường chủ động xây dựng Đề án Cơ cấu lại các DN mía đường theo hướng đẩy mạnh áp dụng khoa học - công nghệ; tập trung đầu tư nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và tính cạnh tranh. Đồng thời, chủ động phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương hỗ trợ liên kết giữa nông dân và DN…

Cải thiện giống mía và quy trình canh tác nhằm nâng cao năng suất, chất lượng

Nâng cao biện pháp phòng vệ thương mại

Theo số liệu của Hiệp hội Mía đường Việt Nam, hiện, cả nước có 36 DN mía đường đang hoạt động, kinh doanh. Hàng năm, ngành mía đường sản xuất khoảng 1,5 triệu tấn đường, tạo giá trị sản lượng khoảng 300.000 tỷ đồng, đóng góp ngân sách khoảng 20.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, con số 500 - 700 nghìn tấn đường nhập lậu hàng năm ồ ạt tuồn vào Việt Nam với giá rẻ hơn từ 15 - 20%  đã  khiến đường trong nước sản xuất ra không thể tiêu thụ, hầu như niên vụ nào cũng bị tồn kho.

Với thực trạng trên, Chỉ thị 28  của Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan chủ động theo dõi, kịp thời đề xuất việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với sản phẩm đường nhập khẩu phù hợp với các cam kết quốc tế; hình thành cơ sở dữ liệu đồng bộ, chính xác về tình hình xuất khẩu, nhập khẩu, sản xuất để sẵn sàng hỗ trợ DN tư vấn, chuẩn bị hồ sơ phòng vệ thương mại. “Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất các biện pháp quản lý liên quan đến hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu sản phẩm đường phù hợp với tình hình mới; tăng cường quản lý thị trường, kiểm tra, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và các hành vi tiếp tay buôn lậu đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh đường và chất tạo ngọt” - chỉ thị nêu rõ.

Ngoài ra, Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì, chỉ đạo lực lượng hải quan phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan và các địa phương triển khai đồng bộ giải pháp để phát hiện, bắt giữ, xử lý nghiêm hành vi buôn bán, vận chuyển trái phép, gian lận thương mại mặt hàng đường, quản lý chặt hình thức nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu và xuất xứ nguồn gốc hàng hóa nhằm ổn định, phát triển lành mạnh thị trường đường trong nước...

Các nhà máy đường cần tổ chức, sắp xếp lại, loại bỏ những nhà máy năng suất thấp, công nghệ lạc hậu, chỉ làm mỗi sản phẩm đường mà không có sản phẩm sau đường; áp dụng khoa học - công nghệ để tăng năng suất mía. Mặt khác, cơ cấu lại hệ thống bán hàng, giảm bớt khâu trung gian, giảm giá thành sản phẩm.