Muôn mặt yêu cầu về hợp đồng tương tự

(BĐT) - Hợp đồng tương tự là một trong những tài liệu quan trọng trong hồ sơ dự thầu (HSDT), nhằm chứng minh năng lực, kinh nghiệm, khả năng đáp ứng của nhà thầu đối với yêu cầu tại hồ sơ mời thầu (HSMT). Mặc dù có vai trò quan trọng như vậy nhưng tình trạng làm giả, “phù phép” hợp đồng tương tự không phải là hiếm. Trong khi đó, nhiều chủ đầu tư/bên mời thầu (CĐT/BMT) đã áp dụng sai các quy định liên quan đến hợp đồng tương tự nhằm chọn nhà thầu được định hướng.

Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet

Yêu cầu quá cao hoặc quá thấp

Pháp luật về đấu thầu đã có những hướng dẫn chi tiết để các CĐT/BMT thuận lợi trong việc đưa ra yêu cầu hợp đồng tương tự trong HSMT. Thông thường, các CĐT/BMT yêu cầu giá trị hợp đồng tương tự của nhà thầu đáp ứng khoảng 70% giá trị gói thầu đang mời. Bên cạnh đó, tùy vào tính chất của gói thầu mà tỷ lệ này có thể dao động lên hoặc xuống.

Hợp đồng tương tự được đánh giá là đạt yêu cầu khi đáp ứng đủ yếu tố: tương tự về bản chất và độ phức tạp; tương tự về quy mô công việc của gói thầu đang xét.

Đối với các công việc đặc thù hoặc ở các địa phương mà năng lực của nhà thầu trên địa bàn còn hạn chế, có thể yêu cầu giá trị phần công việc xây lắp của hợp đồng tương tự trong khoảng 50 - 70% giá trị phần công việc xây lắp của gói thầu đang xét, đồng thời vẫn phải yêu cầu nhà thầu bảo đảm có hợp đồng thi công tương tự về bản chất và độ phức tạp đối với các hạng mục chính của gói thầu.

Hướng dẫn rõ như vậy, nhưng việc áp dụng tại nhiều nơi lại rất oái oăm, theo hai xu hướng: cao hoặc thấp bất thường. Một số nhà thầu phản ánh, nhiều BMT mạnh tay yêu cầu hợp đồng tương tự trị giá hơn 80%, thậm chí là 90% giá trị gói thầu đang mời. Đặc biệt, gói thầu xây lắp bệnh viện 1.500 giường tại Tiền Giang có giá gói thầu 1.662 tỷ đồng đã yêu cầu giá trị hợp đồng tương tự lên tới 1.660 tỷ đồng, tức suýt soát 100% giá gói thầu.

Trong khi đó, một gói thầu cung cấp đồ vải cho bệnh nhân của một bệnh viện tại TP.HCM vừa đóng thầu lại yêu cầu hợp đồng tương tự chỉ đạt 37,8% giá gói thầu đang mời. Dù BMT khẳng định đây là hàng hóa thông dụng, sẵn có trên thị trường, đồng thời, địa bàn triển khai gói thầu rất thuận lợi nhưng lý do “hạ thấp giá trị hợp đồng tương tự xuống để thu hút nhiều nhà thầu tham gia” đã khiến nhiều nhà thầu bất phục.

Yêu cầu mà chỉ một nhà thầu đáp ứng

Một câu chuyện gây bức xúc cho các nhà thầu là tình trạng số lượng hợp đồng tương tự mà HSMT yêu cầu thường… vô tội vạ. Thông thường, các BMT yêu cầu 1 đến 3 hợp đồng tương tự để đánh giá năng lực, kinh nghiệm của các nhà thầu. Thậm chí, tại các gói thầu xây lắp, mua sắm hàng hóa lớn, nhiều BMT chỉ yêu cầu 1 hợp đồng tương tự để tạo điều kiện cho nhiều nhà thầu tham gia.

Tuy nhiên, không ít BMT lại cố tình đưa ra số lượng hợp đồng tương tự mà chỉ có một nhà thầu có thể đáp ứng. Ví dụ như một công trình xây dựng dân dụng quy mô 9 tỷ đồng tại Phú Yên, BMT yêu cầu đến 4 hợp đồng tương tự. Một gói thầu mua sắm hàng hóa tại Lâm Đồng yêu cầu đến 5 hợp đồng tương tự… Thậm chí, có BMT yêu cầu đến 8 hợp đồng tương tự.

Theo các chuyên gia về đấu thầu, quy định về số lượng hợp đồng tương tự và tỷ lệ giá trị của hợp đồng tương tự so với gói thầu đang xét là tương đối linh hoạt. Tuy nhiên, HSMT cần đưa ra mức phù hợp với yêu cầu của gói thầu nhằm mở ra cơ hội cạnh tranh cho đông đảo nhà thầu.