Hơn 14 tỷ USD làm đường nông thôn

Sau khoảng 10 năm, Chương trình phát triển giao thông nông thôn đã huy động kinh phí từ mọi nguồn lên tới hơn 14 tỷ USD.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, đến năm 2020, cả nước phải đảm bảo 55% các xã đạt chuẩn về giao thông

Sau khoảng 10 năm, Chương trình phát triển giao thông nông thôn (GTNT) đã đạt được những kết quả ấn tượng với kinh phí huy động từ mọi nguồn lên tới hơn 14 tỷ USD. Đó là con số được Bộ GTVT công bố tại Hội nghị tổng kết 10 năm phát triển GTNT thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020, tổ chức ngày 15/10.

Dân hiến hàng ngàn hecta đất làm đường

“Để hạ tầng GTNT được đảm bảo, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu cơ chế tăng vốn và ứng vốn cho các hoạt động đầu tư xây dựng tuyến GTNT, đặc biệt là vốn cho duy tu, bảo dưỡng. Có cơ chế chính sách giao phần duy tu bảo dưỡng các tuyến cho cấp xã.

Cơ quan chức năng cũng phải có cơ chế quản lý đối với nơi sản xuất VLXD, mỏ xe quá khổ quá tải lưu thông trên các tuyến đường GTNT, phá hỏng kết cấu cơ sở hạ tầng, với DN không có trách nhiệm khôi phục lại đảm bảo hiệu quả trong quản lý NTM và công sức của người dân bỏ ra góp sức cùng chính quyền địa phương xây dựng hạ tầng cơ sở.
Ông Nguyễn Lâm Thành, Phó chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội”

Nam Định được đánh giá là một trong những địa phương điển hình, có tốc độ phát triển GTNT nhanh nhất cả nước. Chỉ trong chưa đầy 10 năm, địa phương này đã xây dựng được hàng ngàn km đường nông thôn.

Ông Trần Văn Công, Giám đốc Sở GTVT Nam Định chia sẻ, khi bắt đầu triển khai xây dựng nông thôn mới (NTM), trong đó có tiêu chí GTNT, Nam Định gặp rất nhiều khó khăn. Lúc đó hệ thống GTNT chưa đạt kích thước tiêu chuẩn, nền đường, mặt đường xuống cấp. Các hộ dân sinh sống tập trung dọc các tuyến đường nên việc cải tạo, mở rộng rất khó. Nguồn vốn bố trí cho xây dựng hạ tầng GTNT cũng là trở ngại lớn trong bối cảnh ngân sách địa phương còn eo hẹp.

“Dồn điền đổi thửa đất nông nghiệp theo quy hoạch xây dựng NTM để tạo ra quỹ đất phát triển hạ tầng GTNT là giải pháp được chúng tôi ưu tiên để giải quyết khó khăn về mặt bằng. Thông qua dồn điền đổi thửa, địa phương đã vận động các hộ gia đình, cá nhân đồng tình hiến 2.897ha đất nông nghiệp, gần 210ha đất thổ cư”, ông Công cho biết.

Cũng theo ông Công, việc phát triển GTNT được thực hiện theo cách thức nhân dân tự hiến đất, GPMB, ngân sách Nhà nước sẽ được đầu tư làm nền và làm đường. Tại một số địa phương, việc làm đường sẽ do nhân dân tự huy động, Nhà nước quản lý về chất lượng tiêu chuẩn, cấp đường, nếu làm đúng thì sẽ hỗ trợ từ 25 - 30% kinh phí. “Với cách làm này, chỉ sau 9 năm, Nam Định đã cải tạo, nâng cấp, xây mới được 8.422km đường, cải tạo nâng cấp, xây mới 7.239 cầu cống dân sinh với tổng vốn huy động hơn 16.000 tỷ đồng. Năm 2019, Nam Định có 100% các xã đạt chuẩn GTNT và cán đích NTM”, ông Công thông tin.

Dân chia sẻ khi thấy được lợi ích

Người dân xã miền núi Tân Sơn, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang cứng hóa đường GTNT. Ảnh: Nguyễn Thương

“Mục tiêu của tiêu chí GTNT mới tập trung vào việc đi lại là chủ yếu, chưa chú trọng đến yếu tố văn hóa, cảnh quan môi trường, biến đổi khí hậu. Hiện, có những vùng cảnh quan rất đẹp nhưng lại đi “bê tông hóa” trắng xóa, ảnh hưởng nhiều đến mỹ quan, môi trường sống.

Do đó, thời gian tới, các cấp có thẩm quyền cần nghiên cứu, ban hành lại tiêu chí GTNT để vừa hài hòa nhu cầu đi lại của nhân dân, phục vụ vận tải phát triển kinh tế vùng, địa phương, vừa đảm bảo cảnh quan thiên nhiên, môi trường sống”.
Ông Nguyễn Minh Tiến, Chánh văn phòng Điều phối nông thôn mới T.Ư

”
Tại các tỉnh miền núi “bê tông hóa” đường nông thôn còn khó khăn hơn gấp bội bởi phân tán địa hình không thuận lợi, đặc thù đời sống dân cư. Ông Nguyễn Trung Dũng, Phòng Quản lý giao thông (Sở GTVT Lào Cai) chia sẻ, các tỉnh miền núi có địa hình trải dài, người dân sống lại thưa thớt nên suất đầu tư công trình đường GTNT miền núi rất lớn.

“Trước thực tế đó, tỉnh Lào Cai đã ban hành cơ chế Nhà nước và nhân dân cùng làm. Các tuyến đường mở mới hỗ trợ theo cách khoán. Nhà nước sẽ hỗ trợ vật liệu xi măng, cát đá, người dân tự bàn bạc, đóng góp nhân công tự triển khai”, ông Dũng nói và cho biết, với người dân thuộc dân tộc thiểu số, nhận thức còn hạn chế, cách vận động xây dựng cũng được thực hiện theo hướng trực quan, thực tế. Đi trên một số tuyến đường được bê tông hóa, họ sẽ thấy xe máy chở được nhiều nông sản hơn, tỷ lệ hỏng xe ít hơn, từ đó họ thấy được lợi ích chính đáng và tự tuyên truyền với nhau và sẵn sàng chia sẻ với chính quyền và ngành chức năng.

Một trong những cá nhân điển hình làm GTNT ở Lào Cai là ông Phan Kim Sê (bản 4 Là, xã Xuân Thượng, huyện Bảo Yên, Lào Cai). Chia sẻ với Báo Giao thông, ông Sê cho biết, do ở vùng sâu vùng xa, đường đi vào bản của ông gặp rất nhiều khó khăn, nhất là vào mùa mưa lũ. Vì vậy, khi biết được chủ trương phát triển NTM, trên cương vị trưởng thôn, ông đã cùng gia đình tình nguyện hiến hơn 1.000m2 đất để làm tuyến đường khang trang.

“Thời điểm hiến đất, mảnh vườn của tôi đang trồng hơn 700 cây quế, thu lá khoảng 10 triệu đồng/năm và sẽ được gần 50 triệu đồng khi thu hoạch vỏ quế. Tuy nhiên, nghĩ đến cuộc sống của mình cũng là lợi ích chung của mọi người, tôi sẵn sàng hiến mảnh đất đó”, ông Sê nói và cho biết, noi gương trưởng thôn, sau việc làm của ông đã có thêm 6 hộ hiến đất với mỗi hộ khoảng 200 - 300m2. Con đường vào bản giờ đã khang trang hơn với bề rộng gần 5m.

Huy động gần 366 nghìn tỷ, cán đích trước hạn 1,5 năm

“Thực hiện Nghị quyết số 26/2008 của Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành T.Ư Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2020. Trong đó, có tiêu chí về GTNT. Theo Bộ GTVT, sau gần 10 năm triển khai, công tác phát triển GTNT trên cả nước đạt kết quả toàn diện. Trong đó, có những địa phương như: Nam Định, Bình Dương, Đồng Nai, Đà Nẵng đã bê tông hóa 100% đường nông thôn, đạt chuẩn NTM trước thời hạn.”

Bà Trần Thanh Thúy, Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch - đầu tư (Bộ GTVT) cho biết, sau 10 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, công tác phát triển GTNT trên cả nước đạt kết quả toàn diện.

Giai đoạn 2010 - 2019 cả nước xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp và bảo trì sửa chữa 345.897km đường, 31.364 cầu, 125.639 cống; Giảm sâu số xã chưa có đường ô tô đến trung tâm xã từ 140 xã năm 2010 xuống còn 13 xã năm 2019; Tăng tỷ lệ cứng hóa các loại đường GTNT từ 37,9% năm 2010 lên 68,69% năm 2019. Số xã đạt tiêu chí về đường GTNT đạt 63,2%, vượt kế hoạch trước 1,5 năm so với mục tiêu đặt ra trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Trong đó, tiêu chí GTNT về đích trước hạn 1,5 năm.

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết 10 năm phát triển GTNT thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2020 diễn ra hôm qua (15/10), Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã dành rất nhiều nguồn lực để phát triển hệ thống GTVT, trong đó đặc biệt quan tâm phát triển hệ thống GTNT, giúp hệ thống GTVT liên thông từ T.Ư đến các vùng, miền xa xôi, tạo điều kiện thuận lợi để người dân phát triển KT-XH.