Hậu trúng thầu, nhiều nhà thầu chấm dứt hợp đồng

(BĐT) - Trong thời gian qua, Báo Đấu thầu tiếp nhận không ít thông tin liên quan tới việc chấm dứt hợp đồng, nhà thầu bị xử phạt vì từ chối ký kết và thực hiện hợp đồng. Một trong nhiều nguyên nhân là do dịch Covid-19 đã có tác động lớn tới sản xuất, kinh doanh của nhà thầu. Có nhà thầu đã phải hủy hợp đồng để đảm bảo tài chính cho việc duy trì hoạt động, đối phó với dịch bệnh được dự báo còn kéo dài.

Ảnh chỉ mang tính minh họa: Tường Lâm

Dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam vào thời điểm cuối tháng 1/2020. Trước và sau đó, nhiều nhà thầu nhập khẩu hàng từ các nước như Trung Quốc, các quốc gia châu Âu, Nhật Bản… Các quốc gia này cũng bùng phát dịch mạnh mẽ. Tại thời điểm đó, có không ít hợp đồng đã được ký kết giữa các nhà thầu và bên mời thầu trên phạm vi toàn quốc. Dịch Covid-19 bùng phát nhanh chóng, diễn biến khó lường đã tác động rất lớn tới các quốc gia trên thế giới. Các nhà thầu trong nước cũng phải chịu thiệt hại bởi những hợp đồng không thể thực hiện được vì dịch Covid-19.

Tháng 11 - 12/2019, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Ninh đã ký kết 2 hợp đồng mua sắm bộ dụng cụ phẫu thuật cột sống, bộ dụng cụ phẫu thuật cho khối ngoại năm 2019 (lần 2) với một nhà thầu kinh doanh trong lĩnh vực xuất nhập khẩu các thiết bị y tế. Thời gian để thực hiện các hợp đồng này là trong vòng 3 tháng. Tuy nhiên, sự bùng phát của dịch Covid-19 tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới khiến nhà thầu này không thể thực hiện được việc nhập khẩu bộ dụng cụ phẫu thuật… từ Đức về, để cung cấp cho Chủ đầu tư. Do đó, nhà thầu đã bị chấm dứt Hợp đồng vì lý do bất khả kháng.

Công ty TNHH Điện lực Thiên Đức mới đây cũng bị Công ty TNHH MTV Điện lực Đồng Nai - Điện lực Nhơn Trạch chấm dứt hợp đồng thực hiện Gói thầu số 3 Thi công xây lắp thuộc Dự án Cải tạo và phát triển lưới điện trung hạ thế khu vực xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch năm 2019. Trình bày về lý do không thực hiện được Hợp đồng, Nhà thầu Thiên Đức cho biết, dịch Covid-19 ảnh hưởng rất lớn tới tình hình kinh tế của Nhà thầu. Tất cả các dự án đều không triển khai được, không có nguồn thu từ các công trình cũ, công trình đang quyết toán nên Nhà thầu không thể tiếp tục thực hiện gói thầu này.

Một trường hợp khác, Liên danh Công ty TNHH Tư vấn và Xây dựng Châu Trung - Công ty TNHH MTV Tư vấn và Xây dựng Đức Tín vừa được Trung tâm phát triển quỹ đất và quản lý các dự án đầu tư xây dựng huyện Nam Trà My công bố trúng thầu Gói thầu Thi công xây dựng công trình Kiên cố hóa đường ĐH3.NTM với giá trúng thầu 4,016 tỷ đồng.

Tuy nhiên, khi Hợp đồng chuẩn bị được ký kết, một số nhân sự chủ chốt của Nhà thầu (được bố trí, kê khai trong hồ sơ dự thầu của Gói thầu) lại nghỉ việc (nhân sự đình công, nghỉ việc vì vấn đề phụ cấp, tiền lương bị ảnh hưởng). Nhà thầu đã và đang tiến hành tuyển dụng nhân sự để thay thế. Tuy nhiên, Nhà thầu cho biết, khó có thể tuyển dụng kịp thời được các nhân sự có điều kiện bằng hoặc cao hơn các nhân sự đã nêu trong hồ sơ dự thầu (HSDT) của nhà thầu, đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu (HSMT).

Ngoài ra, liên quan tới cam kết tài trợ vốn của ngân hàng khi thực hiện Gói thầu, nhà thầu cho biết, phía Ngân hàng có cam kết tài trợ vốn cho Nhà thầu thực hiện Gói thầu và yêu cầu Nhà thầu phải có tài sản thế chấp và phải trả khoản lãi vay này. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của Covid-19, dự báo doanh thu của Nhà thầu năm 2020 có sự giảm sút lớn, doanh nghiệp rất dễ đi vào thua lỗ và phá sản nếu không bố trí được nguồn lực tài chính dự phòng cho hoạt động 6 tháng cuối năm 2020 và năm 2021. Do đó, Nhà thầu đánh giá, việc không thực hiện khoản cam kết tín dụng này có lợi cho Nhà thầu và phù hợp với kế hoạch kinh doanh trong 6 tháng cuối năm 2020 của Nhà thầu.

Sau khi cân nhắc về vấn đề tài chính và nhân sự, Liên danh Châu Trung - Đức Tín đã chủ động có văn bản từ chối ký kết và thực hiện hợp đồng gói thầu vừa trúng, để Bên mời thầu kịp thời mời đơn vị xếp hạng tiếp theo tới thương thảo hợp đồng.

Theo thống kê trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, từ đầu năm tới nay, có 15 quyết định chấm dứt hợp đồng/xử lý vi phạm của chủ đầu tư về việc nhà thầu không tuân thủ đúng cam kết của hợp đồng đã ký kết. Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc nhà thầu không thể thực hiện được Hợp đồng, nhưng không thể phủ nhận Covid-19 là một trong những nguyên nhân tác động lớn tới hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà thầu trong thời gian qua.