Hàng chục nghìn ha cây trồng bị thiệt hại do hạn hán

Gia LaiĐang là mùa mưa, song nhiều huyện, thị xã ở phía đông, đông nam tỉnh Gia Lai bị nắng hạn kéo dài, khiến lúa, ngô, mía... chết, còi cọc, năng suất giảm.

Chiều 19/8, cơn mưa giông kéo dài gần một giờ ở huyện Kbang (Gia Lai) và các địa phương lân cận. Những nông dân trồng lúa, ngô, đậu đã bị thiệt hại hoàn toàn tiếc nuối, "giá như mưa đến sớm hơn". Còn các đồng ruộng đang héo rũ, người dân mừng rỡ với hy vọng cây trồng được cứu.

Trở lại thăm đám ruộng rộng 5 sào (sào 500 m2) của gia đình sau cơn mưa, bà Vi Thị Tiệp, 75 tuổi, lắc đầu bảo, mưa như vậy chưa đủ thấm đất. Nếu mai mốt không mưa, gia đình bà cũng phải bơm nước từ dưới suối lên, cứu đồng lúa.

Gần tháng trước, khi xã Tơ Tung có đợt mưa thứ 2, đất ruộng đủ độ ẩm, vợ chồng bà Tiệp cùng con dâu tiến hành cày bừa, gieo trồng vụ mùa hè thu - vụ chính ở vùng đất có khí hậu khắc nghiệt. Nhưng từ bữa đó, trời cứ nắng nóng, hanh khô, gió tây nam hoạt động mạnh, họ ngóng mãi không thấy mưa xuất hiện nữa, con suối gần đó bắt đầu cạn dần, đất đai khô khốc, nứt nẻ, lúa vàng vọt, héo rũ.

Vợ chồng bà Tiệp kéo dây điện từ nhà ra suối, đặt máy bơm, kéo ống tưới ruộng lúa, nhưng chỉ đủ nước cho đám ruộng gần đó, riêng 2 sào lúa ở cao và cách xa suối không thể cứu được, họ phó mặc cho ông trời. Khi con suối trơ đáy, bà Tiệp thuê xe múc sâu thêm vài mét tìm mạch nước ngầm, hai đợt tốn hết 2,4 triệu đồng.

Có người khuyên bà Tiệp nên chuyển đổi diện tích trên sang trồng cây chịu hạn như macca, cà phê, nhưng hai vợ chồng già muốn trồng cây ngắn ngày để năm nào cũng có thu nhập. Bà Tiệp dự định trồng phá ruộng trồng ngô, mì, nhưng vừa rồi nắng hạn khiến 3 ha bắp của con trai cũng bị chết sạch, rẫy mì của nhiều người dân trong vườn cũng "không ngóc đầu lên nổi", nên bà từ bỏ ý định.

Kinh nghiệm hàng chục năm trồng lúa, bà lão cho biết, những năm trước có nắng hạn nhưng mưa dày và to hơn, với diện tích trên, một vụ gia đình bà thu được khoảng 40-50 bao. Năm nay, tự dưng khô hạn kéo dài, buộc gia đình bà phải tốn kém thêm chi phí thuê máy đào đất và tiền điện bơm nước. "Một tuần hết 300.000 đồng tiền điện, bơm suốt từ sáng đến tối", bà Tiệp nói và ước tính, do nắng hạn, năm suất lúa gia đình bà năm nay giảm gần một nửa.

Giáp ranh Tơ Tung, nhiều diện tích cây trồng của nông dân xã Kông Lơng Khơng bị thiệt hại nặng nề. Đứng trên đám ngô trồng xen giữa macca, ông Triệu Văn Trung, 47 tuổi, không thể ngờ rằng, 6 sào bắp của gia đình chỉ thu được 100 kg hạt, trong khi năm ngoái, với diện tích này sản lượng đạt 1,8 tấn.

Mùa vụ năm 2020, đến thời điểm thu hoạch cây xanh tốt, cao quá đầu người, nay thì còi cọc, vàng úa, cao hơn đầu gối. Cơn mưa vừa rồi phần nào giúp cho cây macca và lúa của ông vượt qua khô hạn. "Đây là vụ thứ hai tôi trồng ngô", ông Trung nói và cho biết sẽ năm tới sẽ tiếp tục trồng loại cây này nhưng phải đầu tư khoan thêm giếng hoặc đào ao thêm sâu hơn để tìm nguồn nước chống hạn.

Khu rẫy của ông Trung rộng 6 ha, với các loại cây trồng như mía, macca, ngô, lúa..., ở giữa vườn ông thuê xe múc hai cái ao lớn, để bơm nước tưới cho cây. Tuy nhiên, năm nay mới đầu mùa vụ, nước trong hai ao cạn kiệt, chỉ đủ xả vào 2 sào ruộng. Mía và ngô không có nước, chậm lớn, nhiều diện tích bị chết khô.

Tiếc công sức chăm sóc và 5 triệu đồng phân, giống, thuốc, hôm rồi vợ chồng ông đành cắt ngô cho đàn bò ăn. "Đám ngô vụ này gần như mất trắng, chỉ mong những ngày tới mưa nhiều, giúp cây mía, lúa đủ nước xanh tươi trở lại", ông Trung nói.

Ông Mã Văn Tình, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Kbang cho biết, từ giữa tháng 5 đến nay, trên địa bàn huyện xuất hiện 3 đợt mưa cách xa nhau. Trận mưa vừa qua chỉ cơ bản cứu được nhiều diện tích cây trồng bị ảnh hưởng nhẹ.

Theo ông Tình, hạn hán khiến hơn 2.100 ha cây trồng bị chết, trong đó, lúa khoảng 87 ha (5,7 ha chết hoàn toàn); ngô hơn 400 ha; còn lại đậu, mì, cà phê, mía, rau củ. Ước tổng thiệt hại gần 19 tỷ đồng.

Ông Tình cho biết đã khuyến cáo người dân chỉ xuống giống các loại cây trồng khi đất đủ độ ẩm, tuyệt đối không xuống giống để chờ mưa và hướng dẫn nông dân tận dụng các nguồn nước ao, hồ, sông, suối lân cận bơm chống hạn, giảm thiệt hại.