Đề xuất lập Khu thương mại tự do ở Hải Phòng

Chính phủ đề xuất xây dựng Khu thương mại tự do tại Hải Phòng khi xây dựng dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế đặc thù phát triển thành phố.

Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết như trên khi trình bày dự thảo Nghị quyết tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chiều 11/10.

Khu thương mại tự do là khu vực có ranh giới địa lý xác định, do Quốc hội quyết định thành lập. Khu vực này sẽ áp dụng các cơ chế, chính sách đặc biệt, đột phá và tổ chức thành các khu chức năng. Tại Hải Phòng, khu thương mại tự do dự kiến nghiên cứu xây dựng trên cơ sở đánh giá, phân tích cơ chế, chính sách đang áp dụng tại những mô hình thành công trên thế giới, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn tới.

Chính phủ quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù và mô hình quản lý phù hợp đối với Khu thương mại tự do tại Hải Phòng, báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi thực hiện, trình Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Hiện Việt Nam chưa có khu thương mại tự do và văn bản quy phạm pháp luật chưa đề cập đến mô hình này. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, việc hình thành khu thương mại tự do là một yêu cầu tất yếu ở nhiều nước trên thế giới. Một số mô hình ở UAE, Singapore và Trung Quốc thời gian qua đã rất phát triển...

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường nói việc quy định hình thành khu thương mại tự do là vấn đề quan trọng, không chỉ dưới giác độ kinh tế mà còn liên quan đến quốc phòng, an ninh, hội nhập, ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội. Việc thành lập khu thương mại tự do không chỉ dừng ở phạm vi của cơ chế, chính sách đặc thù riêng lẻ mà gắn với việc xây dựng các thể chế, thiết chế pháp luật có tác động lớn.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, Chính phủ cần báo cáo Bộ Chính trị xem xét, chấp thuận về chủ trương trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Tờ trình và dự thảo Nghị quyết nêu khu thương mại tự do sẽ được áp dụng các chính sách đặc biệt, đột phá, gồm chính sách về đất đai, quy hoạch, tổ chức chính quyền, ưu đãi đầu tư, thuế... Tuy nhiên, quy định tại dự thảo chưa làm rõ được nội hàm của các cơ chế này. Báo cáo đánh giá tác động cũng nêu cơ chế, chính sách áp dụng cho khu thương mại tự do sẽ có những quy định mới, có thể không phù hợp với các luật hiện hành.

Theo ông Cường, tất cả những nội dung trên đều thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội. Do đó, việc cho phép Chính phủ quy định chính sách áp dụng cho khu thương mại tự do và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi thực hiện là chưa phù hợp về thẩm quyền.

Để bảo đảm tính khả thi, ông Cường đề nghị Chính phủ đối chiếu với mô hình đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt đã được Chính phủ đã trình Quốc hội năm 2018. Ông cho rằng hai dự thảo có nhiều điểm tương đồng về dự kiến đề xuất chính sách (đất đai, mô hình tổ chức, cơ chế tài chính) và tại thời điểm đó nhiều đại biểu Quốc hội, cử tri đã đề nghị tạm dừng việc thông qua dự án luật đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt. Vì vậy lần này cần "nghiên cứu thận trọng, kỹ lưỡng để bảo đảm tính thuyết phục, tạo sự đồng thuận cao".

Từ những phân tích trên, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị trước mắt chưa quy định nội dung về khu thương mại tự do ở Hải Phòng trong dự thảo Nghị quyết. Ủy ban đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành phối hợp với TP Hải Phòng tiếp tục nghiên cứu tổng thể, kỹ lưỡng, xây dựng đề án, đưa ra đề xuất bảo đảm tính cụ thể, đủ nội hàm chính sách.

Hoàng Thùy