Để niềm vui cây lúa, hạt gạo trọn vẹn

TTO - Có một nhà kinh doanh gạo hỏi tôi giá lúa thường nông dân bán 7.000 đồng/kg thì bán gạo giá nào?

Hạt gạo Việt Nam xuất khẩu đang duy trì giá cao suốt nhiều tháng qua là một thành tích hiếm có trong ngành hàng lúa gạo

Thật ra, đó là một mức giá cảnh báo cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam: sẽ lỗ nếu ký hợp đồng sớm và nó cũng cho biết trên đồng nông dân không còn lúa đứng!

Hạt gạo Việt Nam xuất khẩu đang duy trì giá cao suốt nhiều tháng qua là một thành tích hiếm có trong ngành hàng lúa gạo. Vui thì cũng vui thật, niềm vui lúa gạo được giá lan cả chị bán hàng tạp hóa, chị bán cháo lòng, anh chủ máy xới, máy cắt lúa, chị bán vật tư nông nghiệp vì họ bán được hàng và thu được nợ đầy đủ mỗi khi lúa trúng giá.

Làm sao có được ngày hôm nay? Chúng ta hãy lược qua một chút các bước tiến của họ: OM 5451 chiếm 1 triệu ha ở ĐBSCL, IR 50404 teo tóp dần, Đài thơm 8 mở rộng nhanh diện tích thay cho Jasmin 85 thoái hóa. ST24, ST25 mới đoạt giải quốc tế gần đây đã phủ 1/3 diện tích bán đảo Cà Mau, có mặt ở cả 5 tỉnh Tây Nguyên... Đã có 1/3 nông dân ĐBSCL được xếp vào nhóm nông dân trồng lúa giỏi nhất châu Á.

Trong các đóng góp cho ngành gạo Việt Nam, ngành chọn giống chiếm phần lớn nhất nhưng ngành quản lý giống đóng góp chưa tương xứng, nhất là khi chúng ta muốn nâng tầm vị thế hạt gạo Việt Nam lên nữa. Ông bà ta thường nói "Càng cao danh vọng càng dày gian truân". Thật vậy, hạt gạo càng thơm ngon, càng có giá trị cao càng cần độ thuần chừng nấy. Nếu lẫn hạt gạo cứng cơm vào nồi cơm sẽ bị sống ngay. Thái Lan đã có 60 năm kinh nghiệm quản lý giống và có hơn 10 năm quản lý độ thuần của hạt gạo (bằng máy phân tích ADN).

Thật buồn khi bà con nông dân ĐBSCL đã lo giống cho vụ đông xuân xong, giống ST24, ST25 giả ồ ạt đổ lên Tây Nguyên. Nếu tình trạng cung ứng và quản lý không khá hơn thì e rằng câu lạc bộ 1.000 USD/tấn gạo mới vừa có được chắc phải tuột nữa.

Câu chuyện cây lúa, hạt gạo đến bàn ăn còn nhiều việc phải làm. Nhưng nếu chúng ta không nắm bắt cơ hội này, thiết lập chuỗi giá trị cho hạt gạo thì rất đáng tiếc. Đừng vội lo nghĩ chuyện cao xa, trước mắt cần dẹp bỏ tình trạng làm ăn chụp giật, dối trá, gian lận: giống giả, gạo giả tràn lan như lâu nay; khuyến cáo nông dân hạn chế dùng phân thuốc hóa học để hạt gạo Việt Nam đứng vững.

Về lâu dài, cần phải tiếp tục nâng cao sức cạnh tranh, bảo đảm chất lượng gạo và xác định đúng phân khúc thị trường đầu ra cho hạt gạo, mở ra không gian phát triển mới cho các sản phẩm sau gạo.