Đại biểu lo ngại bệnh 'sợ trách nhiệm' len lỏi vào nhiều cán bộ

TTO - Lo ngại bệnh sợ trách nhiệm 'len lỏi' và phổ biến trong cán bộ công chức, đại biểu Quốc hội đề nghị cần sớm luật hóa các quy định bảo vệ cán bộ.

Đại biểu Quốc hội đề nghị có cơ chế bảo vệ cán bộ, ngăn chặn tình trạng sợ trách nhiệm - Ảnh: Quochoi.vn

Cùng với công tác phòng chống đại dịch, còn một đại dịch khác đã xuất hiện từ lâu đang âm thầm lây lan trong đội ngũ cán bộ các cấp, len lỏi vào mỗi người, đó là căn bệnh "sợ trách nhiệm", đại biểu đoàn Thái Nguyên Hoàng Anh Công - phó trưởng Ban Dân nguyện - nêu vấn đề.

Ông Công đặt câu hỏi: Vì nguyên nhân gì mà nhiều cán bộ, trong đó có cả người đứng đầu các đơn vị, lại sợ trách nhiệm? 

Theo ông, có những người khi thực thi nhiệm vụ, dù biết là đúng căn cứ, quy định pháp luật nhưng vẫn sợ và không dám quyết định chỉ vì để an toàn cho bản thân, trở thành "nỗi sợ phổ biến trong cán bộ công chức".

Dẫn chứng điển hình nhất trong đợt phòng chống dịch COVID-19 vừa qua, nhiều địa phương có tâm lý ngại mua sắm thiết bị máy móc, trang thiết bị, vật tư y tế do sợ bị kỷ luật, xử lý hành chính. 

Hay trong công tác phòng chống dịch, dù Chính phủ đã ban hành quy định về thích ứng an toàn nhưng có địa phương vẫn áp dụng biện pháp "ngăn sông cấm chợ", ngăn chặn, hạn chế giao thương, giao lưu hàng hóa, nhằm tránh phát sinh F0, do lo sợ rằng nếu để dịch bệnh bùng phát thì ảnh hưởng đến công tác và có thể bị phê bình, kỷ luật.

Hoặc trong lĩnh vực đầu tư công, ông chỉ ra đa số công trình trọng điểm đều chậm tiến độ, đội vốn. Tốc độ giải ngân tại các địa phương, bộ ngành rất thấp dù Chính phủ đã đưa ra nhiều biện pháp khắc phục. Dẫn chứng năm 2021 có 20 bộ ngành và địa phương đạt dưới 20%.

Ông dẫn chứng từ báo cáo của Chính phủ, qua rà soát tại 36 tỉnh, thành cho thấy các quy định pháp luật hiện hành chưa thống nhất, phù hợp với thực tế, gây khó khăn cho đầu tư sản xuất kinh doanh liên quan đến 79 luật, 3 nghị quyết của Quốc hội, 188 nghị định của Chính phủ, 20 quyết định của Thủ tướng, 153 thông tư...

"Hệ quả của sự bất cập trên dẫn đến tình trạng hạn chế sự sáng tạo của lao động công chức", ông Công nói tác động tiêu cực của hiện tượng này sẽ có một bộ phận không nhỏ cán bộ không năng động, sáng tạo, không vì lợi ích chung, dĩ hòa vi quý, thấy đúng không dám làm, thấy sai không dám đấu tranh, có biểu hiện vô cảm với nhân dân". Trong khi đó, người năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, dám đấu tranh đôi khi lại bị xử lý trách nhiệm.

Vì vậy, để kịp thời khắc phục tình trạng này, tháng 9-2021, Bộ Chính trị đã ban hành quyết định bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, vì lợi ích chung.

Theo đó, khi cán bộ thực hiện thí điểm mà kết quả không đạt hoặc chỉ đạt được một phần mục tiêu đề ra hoặc gặp rủi ro, xảy ra thiệt hại, nếu thực hiện đúng chủ trương, thì cấp có thẩm quyền phải kịp thời xác định rõ nguyên nhân, đánh giá công tâm để xem xét, xử lý phù hợp. Trường hợp cán bộ thực hiện đúng chủ trương, có động cơ trong sáng, vì lợi ích chung thì được xem xét miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm.

Tuy vậy, đại biểu đoàn Thái Nguyên cho rằng đây là chủ trương mới, khuyến khích sự sáng tạo, bảo vệ cán bộ, nên để chủ trương đi vào cuộc sống cần thể chế hóa quy định về pháp luật, tránh tình trạng xử lý tùy tiện. 

"Nếu không luật hóa thì sẽ không bảo vệ được người dám nghĩ dám làm, mà có thể dẫn đến trù dập, oan sai. Không sớm luật hóa thì sẽ mở thêm thị trường cho tham nhũng tiêu cực trong lĩnh vực thanh tra, điều tra, xét xử, kiểm soát" - ông lo ngại.

Theo đó, ông đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần rà soát các văn bản pháp luật đề xuất sửa đổi, khắc phục mâu thuẫn chồng chéo. Kịp thời thể chế hóa quy định pháp luật về bảo vệ cán bộ; nghiên cứu sửa đổi quy định pháp luật chung chung, nhất là quy định về xử lý hình sự, hành chính. Giao cơ quan có thẩm quyền giám sát kiểm tra vụ việc có liên quan, nhằm củng cố lòng tin, tránh làm oan sai.