Chuyên gia đề nghị 'cân nhắc chi phí làm thẻ căn cước gắn chip'

Các chuyên gia đề nghị Bộ Công an cân nhắc giữa sự cần thiết và chi phí phải bỏ ra để cấp thẻ căn cước gắn chip cho công dân.

Bộ Công an đang trình Chính phủ dự án xây dựng căn cước công dân mới, với loại thẻ có gắn chip thay cho thẻ mã vạch như hiện nay.

Trước đề xuất trên, một số ý kiến lo ngại việc cấp thêm loại thẻ căn cước công dân mới sẽ khiến lãng phí ngân sách nhà nước, vì việc sản xuất, cấp thẻ căn cước mã vạch đang dùng hạ tầng riêng, nếu cấp thẻ gắn chip sẽ phải đầu tư hạ tầng mới.

Ngoài ra, thẻ gắn chip nếu không đi liền với biện pháp bảo mật tốt sẽ dẫn đến nguy cơ lộ lọt thông tin cá nhân. Thẻ căn cước là vật người dân thường mang theo, do vậy nếu gắn chip điện tử thì họ có thể bị định vị trong quá trình di chuyển. Hơn nữa, hiện nay công dân đã được cấp mã số định danh, khi cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hoàn thiện, các cơ quan chỉ cần tra mã số là truy được thông tin cá nhân và không cần đến thẻ gắn chip.

TS Nguyễn Trường Thắng, Viện trưởng Công nghệ thông tin (Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam) cho biết, chip điện tử gắn trên thẻ căn cước công dân có nhiều loại, bao gồm loại thiết bị thụ động không có pin và không định vị. "Nó giống như thẻ nhớ điện thoại và chỉ đọc được thông tin khi có một thiết bị trích xuất, do vậy không lo về việc bị định vị hay theo dõi", ông Thắng nói.

Về vấn đề bảo mật thông tin, ông Thắng phân tích "Bộ Công an là đơn vị cấp thẻ, tuy nhiên để đọc được các dữ liệu mã hóa phải do Ban Cơ yếu Chính phủ cung cấp bảo mật, khóa và hệ thống đầu đọc nội dung bên trong".

Ông Thắng đồng tình việc áp dụng công nghệ mới vào thẻ căn cước công dân, để tiến tới mọi người có thể cầm một chiếc thẻ tích hợp các loại dịch vụ bảo hiểm, bằng lái, thẻ xe buýt... Tuy nhiên, ông Thắng cho rằng cần cân đối giữa xu thế, sự cần thiết và chi phí phải bỏ ra để cấp thẻ gắn chip.

"Nếu cấp, chỉ vài triệu người ở thành thị dùng, còn mấy chục triệu dân ở nông thôn có dùng tới thẻ gắn chip không? Rõ ràng đây là bài toán phải cân nhắc", ông Thắng nói.

Thiếu tướng Nguyễn Thanh Hồng, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội, cho rằng việc cấp thẻ căn cước gắn chip sẽ giúp giảm bớt giấy tờ, thủ tục cho người dân và thuận tiện hơn trong công tác quản lý nhà nước. "Đây là xu thế quản lý bằng công nghệ mà nhiều nước trên thế giới đã làm", ông Hồng nói.

Tuy nhiên, ông đề nghị Bộ Công an nghiên cứu kỹ và đánh giá tác động của đề xuất về thẻ căn cước gắn chip, lắng nghe các ý kiến khác nhau, thậm chí trái chiều để ra quyết định phù hợp và có lợi cho người dân. "Điều quan trọng là tránh được những rủi ro và lãng phí", ông nói.

Theo ông, khi triển khai một dự án mới sẽ có các rủi ro nhất định, đơn cử lo ngại về lộ lọt thông tin, "vấn đề là phải có giải pháp, chứ không phải cứ nghĩ đến rủi ro rồi không làm".

Ông Hồng lấy ví dụ gần đây một số ngân hàng đã làm thẻ ATM gắn chip, khi làm cũng đặt vấn đề lộ lọt thông tin khách hàng, nhưng sau đó ngân hàng vẫn triển khai đi kèm giải pháp bảo mật. Sắp tới, Bộ Công an sẽ cấp hộ chiếu phổ thông gắn chip với khẳng định bảo mật thông tin, chống khai thác và lấy dữ liệu trái phép.

Ông Hồng cũng nhìn nhận vấn đề thẻ gắn chip không mới, từ năm 2014 ,Quốc hội đã thảo luận rồi song lúc đó "kinh phí làm thẻ gắn chip cao gấp nhiều lần so với thẻ mã vạch, trong khi Việt Nam chưa làm chủ được công nghệ sản xuất nên chọn thẻ mã vạch".

"Bộ Công an phải xây dựng đồng bộ hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Khi hệ thống này hoàn thiện, kết nối được với các hệ thống dữ liệu của ngành khác thì việc dùng thẻ gắn chip mới hiệu quả", ông Hồng nói.

Theo lãnh đạo Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an), đề xuất gắn chip điện tử trên thẻ căn cước công dân chỉ triển khai khi Chính phủ thông qua và cấp vốn. Dự kiến nếu đề xuất được chấp thuận, từ nay đến tháng 11 các thủ tục về thẩm định, đấu thầu, xây dựng hệ thống sẽ hoàn thiện và có thể cấp căn cước mới cho công dân.

"Việc sản xuất thẻ căn cước mới (nếu có) phải tuân thủ quy trình và được các đơn vị chức năng thẩm định, đạt chuẩn về an ninh và bảo mật mới được triển khai", vị này nói.

Bá Đô