Bức xúc về yêu cầu khảo sát hiện trường trong mùa dịch

(BĐT) - Tùy vào quy mô và tính chất của gói thầu, mức độ cần thiết của công tác khảo sát hiện trường trong giai đoạn tiền đấu thầu sẽ được xác định. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, một số chủ đầu tư, bên mời thầu vẫn đưa yêu cầu khảo sát hiện trường vào hồ sơ mời thầu (HSMT), gây ra phản ứng mạnh mẽ từ phía các nhà thầu.

Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet

Công ty CP Tư vấn Thiết kế xây dựng Ninh Thuận (Bên mời thầu) vừa hoàn tất lựa chọn nhà thầu thực hiện Gói thầu Thi công xây dựng thuộc Dự án Đường từ nghĩa trang Hòn Rọ đến bãi rác Hòn Rọ, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa (dự toán 4,243 tỷ đồng). Tại gói thầu này, các nhà thầu bày tỏ quan điểm không đồng tình, khi HSMT yêu cầu nhà thầu phải thực hiện khảo sát và có biên bản khảo sát thực địa, hiện trạng công trình. “Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, thị xã Ninh Hòa là một trong những địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội. Mặt khác, đây là gói thầu giao thông cấp IV, không phải công trình trên địa bàn có đặc thù về địa lý, địa hình. Do đó, tiêu chí này không phù hợp với yêu cầu thực tiễn”, một nhà thầu cho biết. Kết quả, Gói thầu ghi nhận 2 nhà thầu tham dự, sau khi Bên mời thầu quyết định bảo lưu tiêu chí mời thầu nêu trên.

Theo phản ánh, tại TP.HCM, Gói thầu Nâng nền chống ngập sân trường giữa khu B - C Trường THPT Hùng Vương thuộc Kế hoạch Sửa chữa nhỏ năm 2021, chỉ với dự toán 475 triệu đồng, song HSMT yêu cầu nhà thầu phải khảo sát hiện trường trước thời điểm đóng thầu. Yêu cầu này ngay lập tức bị các nhà thầu phản ứng vì thời điểm mời thầu (từ ngày 6 - 14/7/2021), TP.HCM phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg. Việc nhà thầu, đơn vị tư vấn, Chủ đầu tư cùng tham gia khảo sát càng làm tăng nguy cơ mất kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên, khẳng định sự cần thiết của giai đoạn khảo sát hiện trường, cùng với các yêu cầu chặt chẽ về phòng chống dịch đã đưa ra, Chủ đầu tư vẫn bảo lưu yêu cầu nói trên. Kết quả là chỉ có một nhà thầu tham dự, với giá dự thầu sát giá gói thầu.

Bên cạnh đó, ngay cả với những gói thầu tư vấn, yêu cầu nêu trên cũng được một số chủ đầu tư khẳng định tính bắt buộc, cần thiết. Đơn cử, tại Gói thầu số 17 Tư vấn giám sát thi công xây dựng thuộc Dự án Nâng cấp, mở rộng các trường tiểu học, THCS trên địa bàn huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh (giai đoạn 2021 - 2025), HSMT yêu cầu nhà thầu khảo sát hiện trường thực hiện Gói thầu (có đầy đủ hình ảnh vị trí, đặc điểm và hiện trạng của Gói thầu). Tuy nhiên, theo phản ánh của một nhà thầu, Bên mời thầu không đề cập đến việc sẽ tổ chức, hỗ trợ các nhà thầu tham gia khảo sát hiện trường, trong khi HSMT phát hành không có hồ sơ thiết kế và chỉ dẫn kỹ thuật. Hơn nữa, trước tình hình dịch bệnh tại địa phương, nhà thầu khó có thể đáp ứng yêu cầu này.

Trên thực tế, tại nhiều gói thầu, yêu cầu khảo sát hiện trường được HSMT áp dụng đánh giá theo tiêu chí đạt/không đạt. Trong bối cảnh dịch bệnh, yêu cầu này khiến các nhà thầu khó chồng thêm khó.

Theo một chuyên gia đấu thầu, pháp luật về đấu thầu không có quy định bắt buộc nhà thầu tiến hành khảo sát hiện trường. Thay vào đó, phần chỉ dẫn nhà thầu tại các mẫu HSMT do Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành chỉ đề cập đến nội dung này theo hướng khuyến khích nhà thầu thực hiện công tác khảo sát hiện trường và tự chịu trách nhiệm cho những rủi ro của mình như tai nạn, mất mát hoặc thiệt hại tài sản và bất kỳ chi phí nào khác phát sinh từ việc khảo sát hiện trường. Chủ đầu tư/bên mời thầu có trách nhiệm tạo điều kiện để các nhà thầu thực hiện việc khảo sát này. Do đó, đây không phải tiêu chí để đưa vào HSMT nhằm đánh giá nhà thầu.

Vị chuyên gia trên cũng cho rằng, thay vì thêm vào HSMT các yêu cầu khó, không cần thiết so với quy mô, tính chất gói thầu, thì việc linh hoạt trong xây dựng các tiêu chí đánh giá cũng là một trong những yếu tố gia tăng tính cạnh tranh, tiết kiệm trong đấu thầu.