Bộ Y tế không 'độc quyền' nhập khẩu vaccine Covid-19

Bộ Y tế là đầu mối nhập khẩu vaccine nhưng không độc quyền mà luôn khuyến khích địa phương, doanh nghiệp tham gia, theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long.

Tại cuộc họp với Phó thủ tướng Vũ Đức Đam sáng 31/5, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định, tất cả địa phương, doanh nghiệp có điều kiện, khả năng tiếp cận các nguồn vaccine đều được khuyến khích.

Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng cảnh báo tình trạng "lừa đảo vaccine". "Nhiều tổ chức, cá nhân tự giới thiệu là đại diện được ủy quyền các nhà sản xuất để chào bán vaccine nhưng khi Bộ liên hệ thì các nhà sản xuất đều khẳng định là không đúng sự thật", Bộ trưởng Long nói.

Theo quy định hiện hành, chỉ các công ty có chức năng nhập khẩu, kinh doanh vaccine mới được nhập khẩu mặt hàng này. Việt Nam hiện có 27 đơn vị có chức năng này. Các đơn vị có điều kiện tiếp cận nguồn cung vaccine có thể trực tiếp làm việc với Bộ Y tế hoặc với một trong 27 đơn vị này.

Các vaccine phải được Bộ Y tế cấp phép, cấp số đăng ký, từng lô vaccine phải có hồ sơ chứng thực xuất xứ, chất lượng. Việt Nam đã cấp phép cho 2 loại vaccine của Astra Zeneca và Sputnik V; đang xem xét hồ sơ đối với 2 loại khác.

Về thử nghiệm lâm sàng, Bộ Y tế khẳng định, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong tình trạng đại dịch hiện nay, Việt Nam cũng chỉ kiểm tra trên hồ sơ và nếu đầy đủ, chỉ mất tối đa 48 h.

"Mục tiêu nhập khẩu được 150 triệu liều vaccine phòng COVID-19 trong năm 2021 là rất khả thi", Bộ trưởng Long khẳng định, dựa trên các thỏa thuận mà Việt Nam đạt được.

"Cần tìm mọi giải pháp để có vaccine sớm nhất. Mọi vướng mắc phải được tháo gỡ ngay. Mọi điều chưa rõ phải được hướng dẫn ngay", Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo tại cuộc họp.

Phó thủ tướng yêu cầu công khai các chủ trương, cụ thể, tất cả các vaccine đã được WHO cấp phép dù nhà sản xuất chưa làm thủ tục xin cấp phép, cấp số đăng ký tại Việt Nam cũng vẫn được nhập khẩu. Những vaccine WHO chưa cấp phép nhưng đã được các nước cấp phép sử dụng thì khi có đơn vị nào tiếp cận được, Bộ Y tế phải cấp phép ngay.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long đồng tình và khẳng định: "Bộ sẽ xử lý ngay khi có hồ sơ và nếu hợp lệ thì tối đa 5 ngày làm việc là cấp phép được". Tất cả các lô vaccine dù đơn vị nào nhập khẩu nhưng có hồ sơ chứng nhận xuất xứ, chất lượng, đều được Bộ Y tế chỉ đạo hệ thống y tế tổ chức tiêm.

Đối với Hồ sơ chứng nhận xuất xứ, chất lượng, Phó thủ tướng lưu ý quan tâm đến tình huống các doanh nghiệp, hiệp hội qua các mối quan hệ đối tác có thể nhập được lượng vaccine không lớn nên khó có đủ bộ hồ sơ từ nhà sản xuất. Về vấn đề này, Bộ Y tế cam kết sẽ hướng dẫn, xử lý từng trường hợp một cách thuận lợi và nhanh nhất, nếu nhận được đề nghị.

Về các kiến nghị của doanh nghiệp, hiệp hội tham gia đóng góp vào Quỹ vaccine đồng thời mong muốn ưu tiên tiêm cho nhân viên, Bộ Y tế khẳng định về lâu dài sẽ có vaccine miễn phí theo chương trình tiêm chủng mở rộng và vaccine dịch vụ theo khả năng chi trả của một bộ phận người dân. Tuy nhiên, vaccine Covid-19 đang khan hiếm nên tổ chức quốc tế luôn yêu cầu tuân thủ nguyên tắc tiếp cận công bằng. Vì vậy, "rất khó khăn khi xử lý những đề nghị hợp tình, hợp lý của các doanh nghiệp". "Doanh nghiệp tài trợ kinh phí đủ để mua hàng trăm ngàn liều vaccine và chỉ mong được tiêm cho mấy trăm nhân viên mà không được thì không hợp lý", đại diện Bộ Y tế phản ánh.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, Việt Nam luôn tuân thủ nguyên tắc công bằng tiếp cận vaccine Covid-19 của Liên Hợp Quốc và có thể giải quyết được đề nghị, mong muốn chính đáng của các doanh nghiệp.

"Người mà các doanh nghiệp, các hiệp hội muốn được ưu tiên là những ai? Họ chính là người lao động trong các nhà máy, xí nghiệp, công trường, ngân hàng, khách sạn, địa điểm tiếp xúc với nhiều người hay phải làm việc trong môi trường kín... Đây cũng là những người rủi ro cao", ông Đam nói.

Ông phân tích thêm, vừa qua Ban chỉ đạo đã chỉ đạo đưa người lao động trong các khu công nghiệp, các nhà máy, xí nghiệp vào diện khai báo y tế bắt buộc. Tới đây, sẽ tiếp tục yêu cầu thêm các nhóm khác. "Tất cả những nhóm được yêu cầu khai báo y tế đương nhiên thuộc diện ưu tiên tiêm vaccine trước", ông khẳng định.

Phó thủ tướng giao Bộ Y tế khẩn trương ban hành Thông tư hướng dẫn đăng ký lưu hành trong trường hợp cấp bách đối với vaccine phòng Covid-19 theo thủ tục rút gọn, đảm bảo tất cả doanh nghiệp nào có khả năng tiếp cận nguồn vaccine nhập khẩu đều được hướng dẫn, tạo điều kiện tối đa để có vaccine sớm nhất. Dự kiến quý 4/2021, Việt Nam "sẽ có lượng rất lớn vaccine được nhập khẩu về".

"Nhất thiết không để bất kỳ doanh nghiệp, tổ chức nào thực sự có nguồn mua được vaccine ngay mà lại không mua về được", Phó Thủ tướng kết luận.

Trước đó, ngày 29/5, tại cuộc họp trực tuyến với các địa phương, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh "phải tiếp cận mọi khả năng để mua vaccine". "Trong lúc nguồn vaccine còn thiếu, cả thế giới đều lo vaccine, đây là một trong những biện pháp tấn công của các nước. Tất cả đều đi mua, mà sản xuất thì có hạn, nên chúng ta phải quyết tâm. Đó là khó khăn khách quan, nhưng không vì thế mà chậm trễ. Chúng ta phải dùng mọi biện pháp từ ngoại giao, doanh nghiệp, Chính phủ, người dân, các biện pháp khác... để tiếp cận mua vaccine", Thủ tướng nói.

Việt Nam cũng tiến hành mua công nghệ sản xuất vaccine từ nước ngoài. "Bằng mọi biện pháp phải có công nghệ", Thủ tướng giao nhiệm vụ cho các đơn vị liên quan.

Chính phủ chủ trương huy động mọi nguồn lực hợp pháp để chống dịch, đặc biệt là mua vaccine. Thủ tướng kêu gọi toàn thể nhân dân, mọi doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, địa phương trong điều kiện có thể, đóng góp trí tuệ, ý kiến, phương pháp, tiền, phát huy các mối quan hệ để mua vaccine, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine.

Viết Tuân