'Cởi trói' đất đai để làm ăn lớn

3 năm trước Nguồn: Báo Tuổi Trẻ

TTO - Ông Lê Minh Hoan - thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn - cho rằng ngành nông nghiệp đang đối mặt với nhiều thách thức trên con đường hội nhập mà rào cản lớn nhất chính là vướng mắc về thể chế chính sách đất đai manh mún.

Cởi trói đất đai để làm ăn lớn - Ảnh 1.

Hiện đại hóa nông nghiệp đang dần được áp dụng trên các cánh đồng ở ĐBSCL - Ảnh: CHÍ QUỐC

Trò chuyện với Tuổi Trẻ, ông Lê Minh Hoan - ủy viên Trung ương Đảng, thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, "cha đẻ" của nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp nổi tiếng - cho rằng ngành nông nghiệp Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức trên con đường hội nhập mà rào cản lớn nhất chính là vướng mắc về thể chế chính sách đất đai manh mún, sản xuất không bền vững...

Theo ông Hoan, tháo gỡ được những vướng mắc này, nền nông nghiệp sẽ tiếp tục tăng trưởng bứt phá.

* Nhiều năm nay, các doanh nghiệp và nông dân đều kêu vướng hạn điền khiến doanh nghiệp và nông dân không thể làm ăn lớn, không tạo được sản lượng lớn đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp. Ông nhìn nhận vấn đề này thế nào?

- Đúng là có thực tế này. Do vướng hàng rào "hạn điền" nên các năm qua nhiều doanh nghiệp có tiềm lực muốn mở rộng quy mô sản xuất nhưng không được. Trong khi đó, diện tích đất sản xuất không hiệu quả, gây lãng phí tài nguyên đất vẫn còn rất lớn.

Trước thực tế này, trong khi chờ đợi giải pháp về thể chế, một số địa phương ở ĐBSCL, trong đó có Đồng Tháp đã đưa ra nhiều cách giải quyết, chẳng hạn như khuyến khích phát triển kinh tế tập thể, nhất là hợp tác xã kiểu mới; khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã thuê đất để mở rộng quy mô...

Tuy nhiên, đúng là thực trạng tích tụ đất đai nhiều năm nay vẫn chưa có bước đột phá đáng kể.

* Thực tế vừa qua, dù một số nơi ở ĐBSCL đã "mở cửa" tạo điều kiện cho doanh nghiệp và hợp tác xã tích tụ đất đai, nhưng chính doanh nghiệp tham gia tích tụ vẫn lo ngại bị "tuýt còi" vì bị cho là xé rào...

- Chúng ta đang xử lý một mâu thuẫn, đó là "muốn tích tụ ruộng đất để có quy mô sản xuất lớn hơn", trong khi đó, việc chuyển đổi nghề nghiệp, việc làm cho khu vực nông thôn dẫn đến một bộ phận không nhỏ nông dân không còn ruộng đất sau khi tích tụ.

Đây là mâu thuẫn giữa phát triển kinh tế và giải quyết những vấn đề xã hội nông thôn. Mâu thuẫn này sẽ được giải quyết khi chính sách thu hút doanh nghiệp nông nghiệp về nông thôn, doanh nghiệp khởi nghiệp đủ mạnh; đồng thời việc hình thành các chuỗi ngành hàng nông sản sẽ tạo ra nhiều việc làm trong các khâu bảo quản, sơ chế, chế biến, đóng gói bao bì, phát triển logistics... "Ly nông mà không ly hương" là vậy.

Cởi trói đất đai để làm ăn lớn - Ảnh 2.

Không chỉ trường hợp anh Út Huy hay anh Hồ Quang Cua, Việt Nam còn rất nhiều người đã, đang và sẽ đầu tư vào nông nghiệp và trở thành tỉ phú nông dân. Đó là những người không chỉ có khát vọng làm giàu bằng nông nghiệp mà trước hết có đầy nhiệt huyết để mong muốn làm chuyển động nền nông nghiệp đất nước.

Ông Lê Minh Hoan

* Ông có lo ngại việc cho doanh nghiệp tích tụ ruộng đất sẽ làm một bộ phận nông dân không còn đất, ly hương. Và cách nào để hạn chế tình trạng này?

- Cuộc sống không đứng yên, xã hội luôn thay đổi. Mỗi sự thay đổi có khi sẽ là sự đánh đổi. Tích tụ đất đai là vấn đề lớn không chỉ về kinh tế, mà còn là vấn đề xã hội.

Khi tích tụ theo hướng hình thành chuỗi ngành hàng, sẽ tạo ra nhiều việc làm, một bộ phận nông dân không còn trực tiếp làm nông nghiệp sẽ trở thành những người làm phi nông nghiệp trong chuỗi ngành hàng.

Ngoài ra, với chính sách thu hút doanh nghiệp về nông thôn, doanh nghiệp khởi nghiệp, phát triển du lịch nông nghiệp... sẽ tạo ra nhiều việc làm ở nông thôn.

Một bộ phận còn lại được đào tạo nghề phi nông nghiệp để có thể tự tạo việc làm, đi làm việc ở các khu công nghiệp có thu nhập cao hơn hoặc tham gia lao động có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng.

Đồng Tháp đang đẩy mạnh các chương trình này và đạt được nhiều kết quả tích cực trong những năm vừa qua.

Cởi trói đất đai để làm ăn lớn - Ảnh 4.

Thu hoạch tôm sau 3 tháng thả giống tại tỉnh Bạc Liêu - Ảnh: Phan Thanh Cường

* Nhiều chuyên gia cho rằng đã đến lúc phải "mở cửa" cho tích tụ đất đai, sửa Luật đất đai không thể chậm hơn. Từ thực tế ở các địa phương, ông có đề xuất gì với Trung ương để "cởi trói" cho doanh nghiệp có điều kiện tích tụ ruộng đất làm ăn lớn?

- Cần nhìn nhận mục tiêu của tích tụ đất đai không chỉ là mở rộng quy mô sản xuất, mà quan trọng hơn là hướng đến tư duy kinh tế nông nghiệp như tinh thần nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ.

Tích tụ đất đai với quy mô lớn hơn là tiền đề hình thành chuỗi ngành hàng nông sản, trong đó bắt đầu từ nghiên cứu giống mới, thay đổi quy trình sản xuất, phương pháp thu hoạch theo hướng tiếp cận công nghệ 4.0, tăng cường công nghệ bảo quản, chế biến nông sản, phát huy giá trị phụ phẩm nông nghiệp theo mô hình kinh tế tuần hoàn, xây dựng thương hiệu, nối kết thương mại điện tử...

Bởi vậy, theo tôi, cần tổ chức bàn tròn cấp Chính phủ với chủ đề: "Giải pháp thực hiện chủ trương tích tụ đất đai phục vụ chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp".

Bàn tròn này với sự có mặt của "bốn nhà", các chuyên gia kinh tế, chuyên gia xã hội, nhất là hai đối tượng ảnh hưởng trực tiếp là doanh nghiệp nông nghiệp và các hợp tác xã.

Tôi nghĩ, thông qua bàn tròn sẽ làm bật lên những vấn đề cần "cởi trói", những thể chế cần thay đổi, những chính sách cần ban hành.

* Sản lượng sản xuất lúa gạo của Việt Nam đang dư thừa, nhiều chuyên gia đề xuất nên giảm diện tích trồng lúa vì cho thu nhập thấp, ưu tiên phát triển cây công nghiệp, nuôi thủy sản công nghệ cao. Ông nghĩ như thế nào về đề xuất này?

- Thực ra giảm diện tích trồng lúa đã được Quốc hội, Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn khuyến khích. Trong ngắn hạn do đại dịch COVID-19 có thể nhu cầu gạo tăng đột biến, nhưng trong dài hạn cần có sự phân tích kỹ lưỡng.

Để giảm sản lượng theo quy luật cung - cầu của thị trường lúa gạo thế giới, có thể giảm diện tích chuyển sang cây trồng, vật nuôi khác hoặc giảm vụ 3, đan xen cây trồng ngắn ngày thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu, suy giảm nguồn nước.

Tuy nhiên, hạ tầng thủy lợi, đê bao đầu tư trong thời gian qua ở ĐBSCL chủ yếu phục vụ cho trồng lúa. Như vậy, cần nghiên cứu điều chỉnh nhất định về hạ tầng, đồng thời không để chuyển rủi ro từ trồng lúa sang rủi ro các cây trồng, vật nuôi khác do quy luật cung - cầu.

Sông Công (Thái Nguyên): Công bố Quy hoạch chi tiết phần mở rộng Khu nghĩa trang Cải Đan

(Xây dựng) – Mới đây, UBND thành phố Sông Công tỉnh Thái Nguyên đã chính thức công bố Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 Khu nghĩa trang Cải Đan (phần mở rộng), theo Quyết định số 2458/QĐ-UBND ngày 19/12/2023 của UBND thành phố Sông Công.

2 tháng trước

Đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hồ sơ trình phê duyệt Quy hoạch 12 địa phương

(Xây dựng) – Ngày 23 tháng 10 năm 2023, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 430/TB-VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp trực tuyến với 12 địa phương về đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hồ sơ trình phê duyệt Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

5 tháng trước

Viện Kiến trúc quốc gia hoàn thành tốt nhiệm vụ 9 tháng đầu năm 2023

(Xây dựng) – Vừa qua, Viện Kiến trúc quốc gia (Bộ Xây dựng) tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả 9 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ trọng tâm 3 tháng cuối năm 2023.

5 tháng trước

Lạng Sơn: Đẩy nhanh tiến độ, chất lượng quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 – 2030

(Xây dựng) – Văn phòng UBND tỉnh Lạng Sơn vừa ban hành Công văn số 4986/VP-KT thông báo ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Tiến Thiệu về việc đẩy nhanh tiến độ, chất lượng quy hoạch tỉnh Lạng Sơn thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

5 tháng trước

Bà Rịa – Vũng Tàu: Đã tìm ra phương án thiết kế cầu Cỏ May 3

(Xây dựng) – UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu vừa ban hành Quyết định phê duyệt kết quả thi tuyển phương án thiết kế kiến trúc công trình cầu Cỏ May 3 thuộc Dự án đường nối vào cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu. Cuộc thi đã có 1 giải Nhất và 2 giải Ba.

5 tháng trước

Hà Tĩnh: Quy hoạch thị trấn Đức Thọ theo chuẩn kỹ thuật đô thị loại III đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững

(Xây dựng) - UBND huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) vừa tổ chức Hội nghị công bố quy hoạch mở rộng thị trấn Đức Thọ và vùng phụ cận đến năm 2035, theo đó, quy hoạch đảm bảo tính kết nối đồng bộ, phù hợp các tiêu chuẩn kỹ thuật đô thị loại III, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững, lâu dài của thị trấn Đức Thọ.

5 tháng trước

Chuyển đổi số lĩnh vực quy hoạch – kiến trúc: Tăng cường xây dựng cơ sở dữ liệu và áp dụng GIS

(Xây dựng) – Chuyển đổi số là một nhiệm vụ tất yếu đối với lĩnh vực quy hoạch – kiến trúc để thay đổi toàn diện chất lượng quy hoạch – kiến trúc, qua đó góp phần phát triển ngành Xây dựng tiên tiến, hiện đại và bền vững.

5 tháng trước

Thành phố Hồ Chí Minh: Rà soát, điều chỉnh quy hoạch dọc tuyến Vành đai 3

(Xây dựng) - UBND Thành phố Hồ Chí Minh vừa ban hành kế hoạch rà soát quy hoạch đô thị, điều chỉnh quy hoạch dọc 2 bên tuyến và vùng phụ cận dọc đường Vành đai 3 để khai thác hiệu quả quỹ đất, mang lại nguồn thu cho ngân sách Thành phố.

5 tháng trước